معرفی صنعت معدنی در بورس و بهترین سهم های این صنعت
شرکتهای فعال در حوزه صنایع معدنی، تاثیر بهسزایی روی وضعیت اقتصادی کشور دارند و بنابراین در بازار بورس هم توجه زیادی به آنها میشود. اقتصاد ما وابستگی قابل توجهی به نفت دارد و برای کاهش این میزان وابستگی اقتصاد کشور به صادرات نفت، یکی از مهمترین جایگزینها، فروش فلزات اساسی و مواد حاصل از محصولات معدنی است.
در این مطلب از آموزش بورس درباره صنایع معدنی در بورس توضیح داده و مهمترین شرکتهای فعال در این حوزه را به شما معرفی خواهیم کرد.
صنعت معدنی در بورس چیست؟
در حقیقت در میان گروههای صنایع فعال در بازار سرمایه ایران، گروهی با عنوان «معدنی» یا عنوانی مشابه این وجود ندارد؛ زیرا حوزه معدنی وسیعتر و گستردهتر از آن است که تنها یک گروه صنعتی بتواند شرکتهای متنوع و مختلفی که در این حوزه فعالیت میکنند را کنار هم قرار دهد.
به طور کلی وقتی از صنایع معدنی در بورس صحبت میکنیم، بیشتر به دو گروه فلزات اساسی و استخراج کانههای فلزی اشاره میکنیم. با این حال، گروههای صنعتی دیگری هم مانند استخراج زغالسنگ، استخراج سایر معادن، سایر محصولات کانی غیرفلزی و… هم در بورس ایران فعالیت میکنند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در صنعت معدنی مشارکت دارند.
تولیدکنندگان فولاد، سنگ آهن، آلومینیوم، مس، سرب و روی، بخش قابل توجهی از ارزش بازار سرمایه ایران را به خود اختصاص دادهاند و بنابراین، قسمت مهمی از بازار بورس محسوب میشوند. به همین دلیل است که صنایع معدنی (به طور خاص فلزات اساسی)، همیشه از توجه زیادی نزد معاملهگران و فعالان بازار بورس بهرهمند بوده است.
فلزات اساسی
صنعت فلزات اساسی از مهمترین صنایع در اقتصاد کشورهای مختلف محسوب میشود. این صنعت از صنایع مادر و بالادستی است و بنابراین، تولیدات آن به عنوان مواد اولیه مورد نیاز برای تولیدات شرکتهای پاییندستی که به تولید محصولات پیچیدهتر صنعتی میپردازند، لازم و ضروری است.
با توجه به این نکته، فلزات اساسی را میتوان از صنایع اصلی و استراتژیک به حساب آورد. در کشور ما هم، با قرارگیری شرکتهای مهم تولیدکننده فولاد و مس در این گروه صنعتی، اهمیت و توجه زیادی به صنعت فلزات اساسی اختصاص یافته است.
شرکتهای ملی صنایع مس ایران با نماد «فملی» و شرکت فولاد مبارکه اصفهان با نماد «فولاد»، بزرگترین و مهمترین شرکتهای گروه فلزات اساسی محسوب میشوند.
سایر شرکتهای معدنی فعال در گروه فلزات اساسی که در حوزههای مختلف فولاد، آلومینیوم، سنگآهن، مس، سرب، روی و… فعالیت میکنند، از نظر ارزش و اندازه بازار بهمراتب کوچکتر از فملی و فولاد هستند. با این حال، شرکتهای بسیار مهمی محسوب میشوند که بخش قابل توجهی از کل ارزش بازار بورس ایران را به خود اختصاص میدهند.
وضعیت سودآوری و در نتیجه قیمت سهام شرکتهای گروه فلزات اساسی، بیش از هر چیز تابع دو عامل قیمتهای جهانی این فلزات و قیمت ارز است.
با توجه به این که قسمت عمدهای از تولیدات این شرکتها در بازارهای جهانی به فروش میرسد، نوسانات قیمت ارز و قیمتهای جهانی کامودیتیها، اثر مهمی روی سودآوری این شرکتها دارد.
فلزات اساسی مهمترین و بزرگترین گروه در میان گروههای فعال در حوزه معدنی محسوب میشود. فولاد و فملی مهمترین نمادهای این گروه هستند.
استخراج کانههای فلزی
گروه استخراج کانههای فلزی، دومین گروه پراهمیت در زمینه صنعت معدنی در بورس محسوب میشود. این گروه پس از گروههای محصولات شیمیایی و فلزات اساسی، بیشترین ارزش بازار را در بورس ایران اختیار دارد.
همانطور که گفته شد، ایران از نظر منابع معدنی، کشوری غنی محسوب میشود. بهرهبرداری از این منابع سرشار و سرمایهگذاری در این صنعت، باعث شده است که شرکتهای فعال در این حوزه پیشرفت زیادی داشته باشند و از اهمیت بالایی در اقتصاد کشور برخوردار باشند.
مهم ترین فعالیت های استخراج کانههای فلزی
اکتشاف استخراج و بهرهبرداری از معادن سنگآهن، سرب و روی
فرآوری، تغلیظ و کانهآرایی، صادرات و فروش مواد معدنی
تولید کنسانتره و گندله
سرمایهگذاری در شرکتهای معدنی
شرکتهای مختلفی در گروه استخراج کانههای فلزی در بازار بورس و فرابورس ایران پذیرش شدهاند. بزرگترین این شرکتها از نظر ارزش بازار، شرکت سرمایهگذاری صدرتامین با نماد «تاصیکو»، شرکت معدنی دماوند با نماد «کدما»، شرکت معدنی و صنعتی گل گهر با نماد «کگل» و شرکت باما با نماد «کاما» هستند.
قیمتهای جهانی، نرخ دلار، وضعیت بورس کالا و قیمت انرژی، مهمترین عواملی هستند که بر سودآوری و قیمت سهام شرکتهای گروه استخراج کانههای فلزی تاثیر میگذارند. همچنین قطعی برق شرکتهایی که مصرف برق بالایی دارند، باعث شده است که در زمانهای کمبود برق در کشور، تولید و فروش محصولات این شرکتها تحت تاثیر قرار گیرد و دچار افت و کاهش شود.
از دیگر مسائلی که در زمینه سودآوری و تعیین قیمت سهام شرکتهای معدنی اهمیت زیادی دارد، طرحهای توسعه و میزان ذخایر این شرکتهاست. شرکتهایی که طرحهای توسعهای قوی و جذابی در دست اجرا دارند، میتوانند در آینده سودآوری بیشتری داشته باشند.
همچنین باید به میزان ذخایر باقیمانده شرکتهای معدنی توجه کرد. با استخراج مداوم از معادن تحت مالکیت شرکت مورد نظر، اگر منابع جدیدی کشف نشود یا منابع مالی به نحو دیگری جبران نگردد، سودآوری آن شرکت با مشکل مواجه خواهد شد.
استخراج زغال سنگ
گروه بعدی که میتوان آن را در زمره شرکتهای فعال در بخش معدنی در نظر گرفت، گروه استخراج زغال سنگ است. این گروه که یکی از گروههای صنعتی کوچک در بورس محسوب میشود، تنها شامل 4 شرکت است.
زغال سنگ ماده معدنی مهمی است که در صنایع فولادسازی، تولید برق، سیمان و… کاربرد بسیاری دارد. استفاده از زغال سنگ، آلودگی زیستمحیطی قابل توجهی ایجاد میکند و با توجه به روند حرکت به سمت استفاده از انرژیهای پاک و تجدیدپذیر، تولید و مصرف آن در بسیاری از کشورها با نوسان روبهرو شده است.
با این حال، همانطور که گفته شد، زغال سنگ از منابع مهم تجدیدناپذیر انرژی محسوب میشود و ایران به عنوان یک منبع غنی از ذخایر زغال سنگ، سعی در استخراج و مصرف بهینه از این منبع انرژی دارد.
شرکت زغال سنگ نگین طبس اولین شرکتی بود که در سال 1382 در گروه استخراج زغال سنگ بورس پذیرفته شد. زغال سنگ نگین طبس با نماد «کطبس»، از نظر ارزش بازار، بزرگترین شرکت در گروه استخراج زغال سنگ محسوب میشود و به جز این شرکت، تنها سه شرکت دیگر در این گروه صنعتی بورسی پذیرفته شدهاند.
سه شرکت پذیرفته شده عبارتاند از:
فرآوری زغال سنگ پرورده طبس با نماد «کپرور»
زغال سنگ پرورده طبس با نماد «کزغال»
صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود با نماد «کشرق»
تمامی شرکتهای گفتهشده در فرابورس ایران پذیرفته شدهاند و تنها نماد کطبس در بورس پذیرفته شده است.
مهمترین مشتری شرکتهای تولیدکننده زغال سنگ، شرکت ذوب آهن اصفهان است. این شرکت برای تولید فولاد از روش کوره بلند استفاده میکند که نیازمند زغال سنگ است. با توجه به تقاضای این شرکت برای خرید زغال سنگ، تلاشها برای اکتشاف و استخراج زغال سنگ در طبس انجام گرفته است.
با این حال، سرمایهگذاریها و طرحهای توسعه در حوزه تولید و استخراج زغال سنگ کافی نبوده است و بنابراین این شرکتها در تامین زغال سنگ مورد نیاز شرکت ذوب آهن اصفهان موفق نبودهاند. همچنین ذوب آهن اصفهان از کیفیت زغال سنگ تولیدی داخلی رضایت نداشته است که باعث شده اقدام به واردات زغال سنگ از خارج از ایران کند. این مسئله روی وضعیت سودآوری و فروش محصولات تولیدی شرکتهای فعال در گروه استخراج زغال سنگ موثر بوده است.
گروه استخراج زغال سنگ از گروههای کوچک بورسی محسوب میشود که مهمترین شرکت فعال در آن، زغال سنگ نگین طبس با نماد کطبس است.
استخراج سایر معادن
گروه بعدی که در بخش معدنی میتوان به آن اشاره کرد، گروه استخراج سایر معادن است. این گروه از گروههای صنعتی بسیار کوچک بورس محسوب میشود که تنها دو شرکت در آن فعالیت دارند.
فلزات اساسی، کانههای فلزی و زغال سنگ، گروههای صنعتی مخصوص به خود را دارند و گروه استخراج سایر معادن مربوط به شرکتهایی است که به استخراج ماسه سیلیسی میپردازند. ماسه سیلیسی از مواد معدنی ارزشمندی است که در بعضی از نقاط ایران یافت میشود و باعث تاسیس و تشکیل شرکت تامین ماسه ریختهگری با نماد «کماسه» شده است.
شرکت دومی که در این گروه پذیرفته شده است، شرکت توسعه صنایع و معادن کوثر با نماد «کتوسعه» است که البته در حال حاضر در وضعیت ممنوع-متوقف است و معاملات آن انجام نمیشود.
شرکت تامین ماسه ریخته گری که تنها شرکت فعال در گروه استخراج سایر معادن است، محصولات مختلفی تولید میکند که توسط صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاهها، کشتیسازی، لولهسازی، سدسازی و… خریداری میشود. این شرکت به تولید ماسههای ریختهگری، ماسههای صنعتی، ماسههای رزینی و ماسههای سفارشی میپردازد.
سهام شرکت تامین ماسه ریختهگری برخلاف تعداد زیادی از سهام فعال در گروه معدنی، جزو سهام ریالی محسوب میشود و ارتباط مستقیم با نرخ دلار ندارد. با این حال، افزایش قیمت دلار خود را به صورت تورم و افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی نشان میدهد و روی هزینه و فروش شرکتها تاثیر میگذارد.
سخن آخر معرفی صنعت معدنی در بورس و بهترین سهم های این صنعت
ایران در کنار منابع عظیم نفت و گاز، در زمینه مواد معدنی هم از ذخایر سرشاری برخوردار است که امکان سرمایهگذاری، رشد و پیشرفت در زمینه فعالیتهای صنعتی مرتبط با معدن را فراهم میکند. شرکتهای مختلفی در ایران تاسیس شدهاند که در زمینه استخراج این مواد و تولید کالاهای صنعتی با استفاده از این مواد معدنی فعالیت میکنند.
این شرکتها در گروههای فلزات اساسی، استخراج کانههای فلزی، استخراج زغال سنگ، استخراج سایر معادن و سایر محصولات کانی غیرفلزی، در بورس و فرابورس ایران پذیرش شدهاند.
با توجه به اهمیت بالای برونرفت ایران از اقتصاد تکمحصولی وابسته به تولیدات نفت و محصولات شیمیایی و پتروشیمی، صنایع معدنی از نقشی کلیدی برخوردارند که تاثیر بهسزایی روی اقتصاد کشور دارد. بنابراین میتوان گروههای فلزات اساسی و استخراج کانههای فلزی را از مهمترین گروههای صنعتی فعال در بازار سرمایه ایران دانست.