۹ نکته ضروری برای خرید و فروش عرضه اولیه ها

یکی از محبوب‌ترین و جذاب‌ترین سرمایه‌گذاری‌هایی که در سال‌های اخیر کشورمان، افراد بسیار زیادی را به خود جذب کرده، خرید عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بورس است.

این موضوع تا حدی پرطرفدار است که از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ بیش از دو میلیون نفر را شیفته خود کرده و به دلیل بازده و سود بسیار خوبی که برای خریداران به همراه داشته، روز به روز به محبوبیت آن نیز اضافه می‌شود و افراد بیشتری را به سمت بورس می‌آورد.

اما سؤال اینجاست که

• چرا خرید عرضه اولیه‌های بورس تا این حد خوب و سودآور است؟
• چه چیزی باعث شده تا این حجم از سرمایه‌گذاران به سمت عرضه اولیه‌ها بیایند؟
• آیا خریدن همه عرضه اولیه‌ها کار درستی است؟
• چگونه برای خریدن عرضه اولیه‌ها اقدام کنیم؟
• چه زمانی برای فروش عرضه اولیه‌ها مناسب است؟

در ادامه به تمامی این سؤالات پاسخ و عرضه اولیه‌ها را از همه جوانب مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم.

عرضه اولیه چیست؟

به اولین روزی که سهام شرکتی در بورس عرضه می‌شود و برای عموم سرمایه‌گذاران قابل معامله قرار می‌گیرد، عرضه اولیه سهام گفته می‌شود.

شرکت‌هایی که می‌خواهند سهامشان در بورس عرضه شود، برای مدت زیادی مورد حسابرسی قرار می‌گیرند تا اطلاعات مالی و وضعیت شرکت از شفافیت مورد قبولی برخوردار شود.

سپس با کمک سازمان بورس، حسابرسان و کارشناسان خبره، سهام شرکت ارزش‌گذاری می‌شود تا با قیمت مناسبی برای سرمایه‌گذاران در بورس برای نخستین بار عرضه شود.

اصطلاح عرضه اولیه برگرفته از واژگان انگلیسی Initial Public Offering (IPO) است که در بازارهای مالی جهانی نیز بسیار رایج است و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین در سال‌های اخیر در بازار ارزهای دیجیتال نیز عرضه اولیه‌های زیادی انجام می‌شود که به آنان ICO گفته می‌شود که مخفف واژگان Initial Coin Offering هست.

چرا باید عرضه اولیه بخریم؟

یکی از دلایلی که باعث توصیه خرید عرضه اولیه‌ها می‌شود این است که عموماً عرضه اولیه‌ها با قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود در بورس عرضه می‌شوند؛ این موضوع باعث می‌شود تا پتانسیل بسیار خوبی برای رشد داشته باشند و برای سرمایه‌گذاران گزینه خوب و سودآوری باشند.

علاوه بر این، طی ۲ سال گذشته تعداد فعالان بورس بسیار زیاد شده است، به طوری که آمار ثبت سفارش در عرضه اولیه‌ها در سال ۹۹ به بیشتر از دو میلیون کد بورسی رسیده است.

این حجم تقاضا سبب می‌شود تا اکثر شرکت‌هایی که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند سود خیلی خوبی در مدت بسیار کوتاهی برای خریداران به ارمغان آورند.

آیا همه عرضه اولیه‌ها را بخریم؟

طبق آماری که تاکنون برای عرضه اولیه‌ها اعلام شده است بیش از ۹۵% آن‌ها در مدت بسیار کوتاهی رشد کرده‌اند و سود چشمگیری برای خریداران داشته‌اند؛ لذا توصیه می‌کنیم که در خرید همه عرضه اولیه‌های بورس شرکت کنید تا از رشدهای پرشتاب آن‌ها بهره‌مند شوید.

سود خریدن عرضه اولیه‌ها چقدر است؟

عرضه‌ اولیه‌ها تاکنون بازده‌های مختلفی از خود به‌جای گذاشته‌اند که کمترین آن‌ها در حدود ۱۵% و بیشترین آن‌ها تقریباً ۲۰۰% بوده است.

توجه داشته باشید که بازده عرضه اولیه‌ها به عوامل زیادی مانند میزان تقاضا، مقدار سهام عرضه‌شده، روند کلی بازار، قیمت سهام و…  بستگی دارد.

هرچه شرکتی که عرضه می‌شود کوچک‌تر باشد و به نقدینگی کمتری برای خرید نیاز داشته باشد، احتمال اینکه رشد بیشتری را تجربه کند بیشتر است.

اما شرکت‌های بزرگی که عرضه می‌شوند مانند شرکت سنگ‌آهن گهر زمین (کگهر) که نقدینگی بسیار زیادی برای خرید نیاز دارند حدوداً ۳۰ الی ۵۰ درصد رشد می‌کنند و به عطش بازار پاسخ می‌دهند.

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند جلوی رشد سهام را در اولین روزهای عرضه بگیرد، فروش سهامدار عمده و حقوقی سهم است که باعث کند شدن سرعت رشد می‌گردد.

چطور عرضه اولیه بخریم؟

تا قبل از پاییز سال ۱۳۹۸ ثبت سفارش برای خرید عرضه اولیه‌ها فقط به صورت آنلاین و در روز و ساعت مشخص‌شده امکان‌پذیر بود. اما از زمستان سال ۱۳۹۸ امکان ارسال سفارش آفلاین نیز برای خرید عرضه اولیه توسط کارگزاران ایجاد شد.

اکنون سرمایه‌گذاران می‌توانند از ۲ روز قبل از تاریخ دقیق عرضه اولیه، سفارش خود را به‌صورت آفلاین در سیستم ثبت کنند، تا به‌صورت خودکار در زمان دقیق عرضه اولیه اعمال شود.

روش بوک بیلدینگ چیست؟

یکی از خدمات بسیار خوب و کاربردی که برای فعالان بورس به وجود آمده است، استفاده از روش بوک بیلدینگ در سفارش‌های عرضه اولیه است.

به کمک این روش همه سفارش‌های خرید ثبت و ضبط می‌شوند و سپس بعد از اتمام ساعات ثبت سفارش و بسته شدن بورس، سهام به مقدار مساوی بین همه سرمایه‌گذاران تقسیم مشود و هیچ اختلافی بین هیچ‌یک از افرادی که ثبت سفارش کرده‌اند به وجود نمی‌آید.

برای خرید عرضه اولیه‌ها چه قیمت و حجمی در ثبت سفارش اعمال کنیم؟

توجه داشته باشید که در هنگام ثبت سفارش برای خرید عرضه اولیه، حتماً قیمت سفارش را، بالاترین قیمت ممکن (آستانه‌بالا) قرار دهید تا برایتان خرید انجام شود؛ چراکه به دلیل حجم بسیار زیاد تقاضا، اگر قیمت سفارش را حتی یک ریال پایین‌تر از آستانه‌بالای قیمت قرار دهید، خریدی برایتان انجام نمی‌شود و از عرضه اولیه جا می‌مانید.

همچنین در مورد حجم سفارش می‌توانید بر اساس نقدینگی که در دست دارید اقدام کنید.

چنانچه نقدینگی لازم برای انتخاب آستانه‌بالای حجم سفارش را دارید، حتماً بالاترین حجم ممکن را برای سفارشتان انتخاب کنید.

به عنوان مثال در آگهی عرضه اولیه شستا (شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی)، همان‌گونه که مشخص است، آستانه بالای قیمت ۸۶۰۰ ریال و آستانه‌ بالای حجم ۱۰۰۰۰ عدد تعیین شده است.

سرمایه‌گذاران برای ارسال سفارش در این نماد باید، قیمت موردنظر را ۸۶۰۰ ریال و در صورت داشتن نقدینگی حجم را ۱۰۰۰۰ وارد کنند.

آیا در روزهای بعد از عرضه اولیه سهام، امکان خرید وجود دارد؟

در بیشتر عرضه اولیه‌هایی که در بورس داشته‌ایم به دلیل حجم بسیار زیاد تقاضا تا چند روز بعد از عرضه، شاهد صف های خرید بسیار سنگینی بوده‌ایم که احتمال انجام معامله در آن‌ها بسیار پایین بوده است.

در این شرایط بیشتر سفارش‌ها فقط در صف باقی می‌مانند و خریدی انجام نمی‌شود.

بعد گذشت چندین روز از عرضه و کم شدن صف خرید به‌مرور سهم به تعادل می‌رسد که دیگر از جذابیتش برای خرید کم شده می‌شود.

اما اگر می‌خواهید در صف خرید روزهای بعد از عرضه اولیه شرکت کنید، می‌بایست رأس ساعت 8:30 در پیش گشایش بازار اقدام به ثبت سفارش کنید تا احتمال این که برایتان خرید انجام شود را افزایش دهید.

در نظر داشته باشید که در فرآیند ثبت سفارش علاوه بر زمان ثبت سفارش، عوامل دیگری مانند سرعت اینترنت، سامانه آنلاین کارگزاری و … تأثیر زیادی دارند و ممکن است باعث اختلال در ثبت سفارشتان شوند.

چگونه از عرضه اولیه‌های جدید خبردار شویم؟

با توجه به اینکه تمامی عرضه اولیه‌ها در بورس تهران یا فرابورس ایران عرضه می‌شوند، با چک کردن سایت‌های این دو شرکت می‌توان از عرضه اولیه‌هایی که درراه هستند مطلع شد.

برای اطلاع از اخبار بورس تهران می‌توانید به آدرس اینترنتی www.tse.ir و اطلاع از اخبار فرابورس تهران به سایت www.ifb.ir مراجعه نمایید.

علاوه بر این منابع سایت‌ها و منابع خبری بسیار زیادی هستند که می‌توانید از آن‌ها برای اطلاع از عرضه اولیه‌ها و سایر اخبار بورسی استفاده کنید؛ برخی از کانال‌های معتبر اخبار بورس عبارت‌اند از:

• کانال دانشکده بورس
• بتا سهم
• بورس ۲۴
• بورس پرس

همچنین با دنبال کردن صفحه اینستاگرام دانشکده بورس می‌توانید از مهم‌ترین اخبار بورس و عرضه اولیه‌ها مطلع شوید

https://www.instagram.com/bourse_college/

ریسک عرضه اولیه‌ها چقدر است؟

همان‌طور که در ابتدا مطرح شد تاکنون بیش از ۹۵ درصد عرضه اولیه‌ها با سود همراه بوده‌اند و هیچ‌گونه ضرری برای سهامداران نداشته‌اند، لذا در خرید عرضه اولیه‌ها ریسک بسیار کمی وجود دارد که می‌توان آن را برابر با صفر دانست.

اما توجه داشته باشید که عرضه اولیه‌ها در بورس هستند و ریسک و نوسانات بازار سرمایه همواره از سایر بازارهای مالی بیشتر است.

چگونه زمان فروش عرضه اولیه‌ها را تشخیص دهیم؟

یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که بعد از خریدن عرضه اولیه به وجود می‌آید، تشخیص زمان بهینه برای فروش آن است؛ به طوری که در بهترین زمان ممکن آن را بفروشیم و سودمان را حفظ کنیم.

برای این کار چند راه وجود دارد که در ادامه کامل توضیح می‌دهیم:

• تعیین حد سود

برخی از سرمایه‌گذاران برای فروش عرضه اولیه‌ها حد سود تعیین می‌کنند، یعنی به سود ۴۰ الی ۵۰ درصدی قناعت می‌کنند و زمانی که بازده سهام به این حدود رسید آن‌ را می‌فروشند.

این راه درگذشته بسیار مرسوم بود اما در این روش یک مشکل بزرگ وجود دارد؛ تصور کنید سهامی که شما با ۴۰ درصد سود فروخته‌اید، به رشد ادامه دهد و تا ۱۵۰ درصد رشد کند، در این صورت شما ۱۱۰ درصد سود را از دست داده‌اید و این اتفاق خوشایندی برای سرمایه‌گذاری‌تان نیست.

• تحلیل بنیادی

یکی از روش‌هایی که قیمت منطقی برای فروش سهام را تعیین می‌کند، انجام تحلیل بنیادی و به دست آوردن ارزش ذاتی سهام شرکت است.

در این روش سرمایه‌گذاران بعد از خرید عرضه اولیه، سهام را تا زمانی نگهداری می‌کنند که قیمت آن به ارزش ذاتی برسد.

اما این روش نیز ممکن است باعث شود که از سودهای بازار جا بمانید، چراکه به دلیل هیجاناتی که در بازار وجود دارد احتمال اینکه سهام خیلی بیشتر از ارزش ذاتی خود رشد کند وجود دارد.

لذا از شما دعوت می‌کنیم تا از روش سوم که بسیار کاربردی و پاسخگوست استفاده کنید تا بیشترین سود ممکن را از عرضه اولیه‌ها داشته باشید.

• سبک شدن صف خرید

بهترین راه برایی شناسایی زمان مناسب فروش عرضه اولیه‌ها، رصد کردن صف خرید آن‌هاست.

هرچه از اولین روز عرضه سهام بگذریم، شاهد کمتر شدن صف خرید آن هستیم؛ به این معنا که تقاضا برای آن کم می‌شود و از عطش بازار برای خرید آن‌ها به‌مرورزمان کاسته می‌شود.

کم شدن تقاضا سبب کم‌تر شدن رشد سهم و حتی در برخی از موارد باعث به وجود آمدن صف فروش می‌شود.

به طور معمول زمانی که حجم صف خرید عرضه اولیه کمتر از دو میلیون شد، بهتر است توجه بیشتری به آن داشته باشید تا در موقعیت و قیمتی مناسب آن را بفروشید.

چرا شرکت‌ها سهامشان را در بورس عرضه می‌کنند؟

عرضه شدن سهام شرکتی در بورس، یکی از بهترین اتفاق‌هایی است که می‌تواند در طول سابقه کاری آن رخ دهد.

با بورسی شدن شرکت‌ها مزیت‌ها و فرصت‌های بسیار زیادی در اختیارشان قرار می‌گیرد که به‌طور خلاصه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• تأمین مالی

تأمین مالی از مهم‌ترین مزایای عرضه شرکت‌ها در بورس است.

زمانی که فعالان بورسی اقدام به خرید سهام شرکت‌ها می‌کنند، سرمایه آن‌ها مستقیماً وارد شرکت می‌شود و کمک بسیار بزرگی به شرکت‌ها برای تأمین نقدینگی موردنیازشان است.

با عرضه شدن سهام شرکت‌ها در بورس، تا حد بسیار زیادی دغدغه تأمین سرمایه از دوش شرکت برداشته می‌شود.

• تخفیف مالیات

شرکت‌هایی که سهامشان در بورس عرضه‌شده باشد، از معافیت مالیاتی بسیار خوبی بهره‌مند می‌شوند؛ تا حدی که ممکن است درصورتی‌که شرایط مورد نظر سازمان امور مالیاتی را دارا باشند، کاملاً از پرداخت مالیات معاف شوند.

• حمایت سهامداران

با عرضه شدن سهام شرکت در بورس، تعداد بسیار زیادی از فعالان بازارسرمایه اقدام به خرید سهام شرکت می‌کنند و سهامدار واقعی آن می‌شوند.

آن‌ها خود را نسبت به شرکت مسئول می‌دانند و درصورتی‌که اتفاق ناخوشایندی برای شرکت رخ دهد از آن به بهترین نحو حمایت می‌کنند.

شرکت‌ها نیز در بسیاری از مواقع از حمایت سهامداران کمک می‌گیرند.

علاوه بر فرصت‌هایی که در مورد آن‌ها صحبت کردیم، مزایای بسیار زیاد دیگری برای شرکت‌های بورسی وجود دارد که می‌توانید در مقاله زیر آن‌ها را مطالعه نمایید.

امیدواریم این مطلب در خرید و فروش عرضه اولیه ها اثر مثبتی داشته باشد و دیدتان را در مورد عرضه اولیه ها و نکات مربوط به آن روشن کرده باشد.

اگر این محتوا را مفید و مؤثر ارزیابی می‌کنید، خوشحال می‌شویم آن‌ها با دوستانتان به اشتراک بگذارید و نظرتان را برایمان بنویسید.

نویسنده: مهدی تقوی