
صنعت خودروسازی در ایران تاریخچهای طولانی دارد و بیش از 60 سال است که فعالیت میکند. در دهه 1340، تولید خودرو در ایران آغاز شد و از آن پس، شرکتهای داخلی و خارجی در این صنعت فعالیت کردند. در اواخر دهه 1370، با ورود شرکتهای خارجی مانند پژو و رنو به بازار ایران، صنعت خودروسازی در کشور رونق چشمگیری پیدا کرد.
در طول سالهای اخیر، صنعت خودروسازی در ایران تحت تأثیر تحریمهای اقتصادی بینالمللی قرار گرفته است. تحریمها و محدودیتهای مالی بر روی واردات قطعات و تکنولوژیهای مورد نیاز صنعت خودروسازی تأثیر بسیاری داشته است. این موضوع باعث شده که صنعت خودروسازی در ایران با مشکلاتی مانند کمبود قطعات و تکنولوژیهای پیشرفته روبرو شود و نتواند به طور کامل با استانداردها و نیازهای بینالمللی سازگاری یابد.
در حال حاضر، در ایران چندین شرکت خودروسازی فعال هستند که خودروهایی را تولید میکنند. برخی از این شرکتها عبارتند از:
– ایرانخودرو: که به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در ایران شناخته میشود و همکاری با شرکتهای خارجی مانند سایپا و کیا دارد.
– سایپا: یکی دیگر از بزرگترین شرکتهای خودروسازی در ایران است و همکاری با برندهای معروفی مانند پژو، رنو و نیسان دارد.
– امویام: شرکتی است که خودروهایی را با برند سایپا تولید میکند و همکاری با شرکتهای خارجی مانند رنو دارد.
– ایرانخودرو دیزل: که بیشتر در زمینه تولید خودروهای سنگین و اتوبوسها فعالیت میکند.
این گروه شرکتهای خودروسازی و تولید قطعات در کنار همکاری با یکدیگر، به توسعه صنعت خودروسازی در کشور کمک میکنند و برای تأمین نیازهای داخلی و صادرات خودروها و قطعات، تلاش میکنند.
گروه خودرو و ساخت قطعات در ایران شامل شرکتهایی مانند ایران خودرو، سایپا و شرکتهای تابعه آنها میشود. این گروه شرکتهایی را در برمیگیرد که در زمینه تولید خودروها، قطعات خودرو و خدمات مرتبط فعالیت میکنند. خدمات ارائه شده توسط این شرکتها شامل موارد زیر میشود:
- تولید و مونتاژ خودروهای سبک و سنگین و قطعات یدکی مرتبط با آنها.
- تولید قطعات ریختهگری و محصولات چدنی برای صنایع خودروسازی.
- تولید و مونتاژ خودروهای بنزینی، دیزلی و گازسوز تجاری سبک و سنگین.
- تولید رادیاتور خودرو.
- تولید کمک فنر خودرو.
- تولید قطعات خودرو شامل دریچه هوا، پمپهای آب و روغن.
- تولید و مونتاژ گیربکس، اکسل، جعبه فرمان، پلوس، سیلندر و سرسیلندر.
- تولید موتورهای سیکلت.
- طراحی و ساخت انواع اتوبوس، مینیبوس، کامیون، کامیونت، کشنده، وانت و سایر خودروهای تجاری.
- طراحی و ساخت صندلی خودرو.
- تولید رینگ چرخ خودرو.
- تولید میللنگ و میلبادامک.
- تولید لنت ترمز و کلاچ.
- تولید بلبرینگهای مختلف.
در کل، این شرکتها سعی دارند با تولید خودروهای متنوع و قطعات مرتبط، نیازهای بازار داخلی و خارجی را برآورده کنند و در صنعت خودروسازی در ایران و جهان نقش مهمی را ایفا کنند.
شرکتهای گروه خودرو و ساخت قطعات پذیرفته شده در فرابورس ایران شامل شرکتهای زیر میشود:
- شرکت قطعات خودرویی ایران (فقط)- بازار دوم فرابورس
- شرکت چادرمانی (فچاد)- بازار دوم فرابورس
- شرکت توسعه صنایع چدنی (فچدن)- بازار دوم فرابورس
- شرکت محورسازان خودرو (فمحور)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید موتور پارس (فپارس)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی مبتکران (فمتکر)- بازار اول (تابلوی اصلی) فرابورس
- شرکت تولید لنت ترمز آرا (فآرا)- بازار اول (تابلوی اصلی) فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی فراز (ففراز)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی کاوه (فکاوه)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید رینگ سازی مشهد (فمشهد)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی توسعه (فتوسعه)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی زرین (فزرین)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی همگام (فهمگام)- بازار اول (تابلوی فرعی) فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی نگین (فنگین)- بازار دوم فرابورس
- شرکت تولید قطعات خودرویی رازی (فرازی)- بازار دوم فرابورس
این شرکتها در زمینه تولید قطعات خودرو و خدمات مرتبط فعالیت میکنند و در فرابورس ایران معاملات انجام میدهند.
شرکتهای گروه خودرو و ساخت قطعات پذیرفته شده در فرابورس به شرح زیر است:
- گروه اقتصادی کرمان خودرو (خكرمان) – بازار پایه زرد فرابورس
- سایپا دیزل (خكاوه) – بازار پایه زرد فرابورس
- توسعه و عمران شهرستان نائین (خعمرا) – بازار پایه زرد فرابورس
- ایران خودرو دیزل (خاور) – بازار پایه زرد فرابورس
- بهمن دیزل (خديزل) – بازار دوم فرابورس
- مهندسی صنعتی روان فن آور (خفناور) – بازار پایه زرد فرابورس
- صنایع تولیدی اشتاد ایران (تشتاد) – بازار پایه زرد فرابورس
- مالیبل سایپا (خلیبل) – بازار پایه زرد فرابورس
- بنیان دیزل (خبنیان) – بازار پایه زرد فرابورس
بزرگترین شرکت ها
بزرگترین شرکت فعال در گروه خودرو و ساخت قطعات، شرکت ایران خودرو است که ارزش بازار آن بیش از 56 هزار میلیارد تومان است. ایران خودرو در سال 1341 توسط برادران خیامی و تحت عنوان “ایران ناسیونال” تأسیس شد. در ابتدای فعالیت خود، این شرکت نوع خاصی از اتوبوس را تولید میکرد و سپس در سال 1345 با انتقال تکنولوژی به ایران، تولید انبوه خودروی پیکان را آغاز کرد.
شرکت ایران خودرو، بزرگترین شرکت فعال در گروه خودرو و ساخت قطعات است. این شرکت در حوزه تولید خودرو و وسایل نقلیه فعالیت میکند و دارای خطوط تولید و مونتاژ محصولات متنوعی در ایران و کشورهای دیگر است. با ارزش بازار بیش از 56 هزار میلیارد تومان، ایران خودرو به عنوان یک هلدینگ شناخته میشود. همچنین، ایران خودرو شرکتهای تابعه و مربوطهای را دارد که در زمینه خدمات پس از فروش، قطعهسازی، لیزینگ، توسعه صادرات صنعتی و سایر حوزههای مرتبط فعالیت میکنند.
شرکتهای تابعه ایران خودرو شامل موارد زیر میشوند:
- آزمون جادهای خودرو
- امداد خودرو
- ایران خودرو خراسان
- ایران خودرو دیزل
- ایران خودرو فارس
- ایران خودرو کرمانشاه
- ایران فاوا گسترش
- ایران خودرو تبریز
- ایران خودرو عشقآباد
- بازرگانی پاساد دانا ایرانیان
- تام ایران خودرو
- تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران خودرو (ایپکو)
- تعاونی اعتبار کارکنان گروه صنعتی ایران خودرو
- تعاونی خاص کارکنان ایران خودرو
- تهیه و توزیع قطعات و لوازمیدکی ایران خودرو (ایساکو)
- توسعه سرمایه رسا
- توسعه صادرات صنعتی
- تولید خودرو و صنعت خزر
- تولید محور خودرو (ومکو)
- تولیدی خدماتی تجارت ستاره ایران
- سازه و ساختمان ایرانیان
- سرمایه گذاری سمند
- شرکت خودروهای سفارشی ایران خودرو (آپکو)
- شهرکهای صنعتی ایران خودرو
- طراحی، مهندسی و تأمین قطعات ایران خودرو (ساپکو)
- قالبهای صنعتی ایران خودرو
- گروه صنعتی قطعات اتومبیل ایران (یاپکو)
- گسترش سرمایهگذاری ایران خودرو (خگستر)
- لیزینگ خودرو غدیر
- مهندسی خدمات صنعتی ایران خودرو (ایسیکو)
- موسسه فرهنگی-ورزشی ایران خودرو
- نگار نصر سهام
عوامل موثر بر سودآوری
عوامل موثر بر سودآوری شرکتهای فعال در صنعت خودرو و ساخت قطعات متفاوت بوده و به تحلیل روند سوددهی آنها نیاز به ملاحظه چندین عامل دارد. در زیر برخی از این عوامل را بررسی خواهیم کرد:
- قیمتگذاری: قیمتگذاری دستوری در صنعت خودروسازی، به ویژه برای شرکتهای ایران خودرو و سایپا، تأثیر زیادی بر سودآوری آنها داشته است. این قیمتگذاری میتواند منجر به کاهش سودآوری و زیان این شرکتها شود. برخی از نهادها و سازمانها با هدف حمایت از مصرفکنندگان و کاهش قیمت خودرو در بازار، قیمتهای دستوری را بر روی محصولات این شرکتها تعیین میکنند. این موضوع میتواند باعث شناسایی زیان در فروش خودروها شده و سودآوری را کاهش دهد.
- تیراژ تولید: تیراژ تولید خودروها نقش مهمی در سوددهی شرکتهای خودروسازی دارد. اگر تیراژ تولید پایین باشد و نتواند پاسخگوی تقاضای بازار باشد، میتواند باعث زیان شرکتها شود. بنابراین، شرکتها برای فروش محصولات خود از روشهایی مانند قرعهکشی و سایر روشها استفاده میکنند تا به سود برسند.
- سیاستهای دولتی: تصمیمات و سیاستهای دولت نیز میتوانند بر سودآوری شرکتهای خودروسازی و تولید قطعات تأثیرگذار باشند. مثلاً تسهیلات بانکی و اوراق بدهی (مانند صکوک) میتواند به عنوان راهحلهای کوتاهمدت برای شرکتها به کار گرفته شود. با ادامه این روند، در بلندمدت ممکن است شرکتها به سمت ورشکستگی حرکت کنند.
، به نظر میرسد که صنعت خودروسازی و تولید قطعات در ایران با مشکلاتی مواجه است. قیمت گذاری دستوری بر روی محصولات و عدم تطابق با نرخ دلار، میتواند به ضرر شرکتهای خودروسازی باشد و باعث کاهش حاشیه سود آنها شود. همچنین، تحریمهای اقتصادی نیز میتوانند محدودیتهایی برای صنعت خودروسازی ایجاد کنند، زیرا باعث میشوند که شرکتها نتوانند به طور مستقیم با شرکتهای بینالمللی همکاری کنند و از فناوریها و سرمایهگذاریهای جدید بهرهبرداری کنند.
با این حال، همچنان شرکتهای خودروسازی میتوانند با استراتژیهای مناسب و تنظیم قیمتها و هزینهها، سودآوری خود را بهبود بخشند. این شامل بهینهسازی فرایندها، کاهش هزینه تولید، افزایش کیفیت محصولات و جذب بازارهای جدید است. همچنین، توسعه فناوری و نوآوری در این صنعت میتواند بهبود قابل توجهی در سودآوری شرکتها به همراه داشته باشد.
جمع بندی
به طور کلی، برای تجارت و سرمایهگذاری در صنعت خودروسازی و تولید قطعات در ایران، نیاز به بررسی دقیقتر و جامعتر از عوامل مختلف و تحلیل صحیح آنها وجود دارد. همچنین، توجه به تغییرات و شرایط بازار، قوانین و مقررات مربوطه و توانایی سازگاری با محیط کسب و کار نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
برای سرمایهگذاری در صنعت خودرو و تولید قطعات، ضروری است قیمتگذاری محصولات شرکتها را در نظر بگیرید و تأثیر آن را بر سوددهی تحلیل کنید. همچنین، توجه به سیاستها و تصمیمات دولتی نیز اهمیت دارد.