مفهوم اوراق قرضه :
اوراق قرضه (Bond) یکی از ابزارهای مالی است که شرکتها و دولتها برای تأمین منابع مالی خود استفاده میکنند. این اوراق به صورت نوشتهای صادر میشوند و حاوی تعهدات مالی شرکت یا دولت صادرکننده میباشند. هر اوراق قرضه دارای مشخصاتی مانند مبلغ قرض، نرخ بهره، تاریخ سررسید و شرایط پرداخت است.
با خرید اوراق قرضه، سرمایهگذاران اصل سرمایه خود را به شرکت یا دولتی که اوراق را صادر کرده است، قرض میدهند. در مقابل، شرکت یا دولت متعهد میشود بهرهای را به صورت دورهای یا در سررسید اوراق به سرمایهگذاران پرداخت کند. نرخ بهره اوراق قرضه معمولاً ثابت است و به صورت سالانه یا دورههای دیگر مشخص میشود.
اوراق قرضه به عنوان یک ابزار سرمایهگذاری جذاب محسوب میشوند، زیرا باعث ایجاد تنوع در پرتفوی سرمایهگذاران میشوند و امکان دریافت درآمد ثابت را فراهم میکنند. علاوه بر این، به دلیل مشخص بودن نرخ بهره و شرایط پرداخت، اوراق قرضه از لحاظ ریسک کمتری نسبت به سایر ابزارهای سرمایهگذاری مانند سهام محسوب میشوند.
بازار اوراق قرضه نیز به عنوان بخشی از بازارهای مالی عمل میکند و اوراق قرضه قابل خرید و فروش در آن هستند. قیمت اوراق قرضه تحت تأثیر عوامل اقتصادی، نرخ بهره و تقاضا و عرضه قرار میگیرد.
در نهایت، اوراق قرضه به عنوان یک ابزار سرمایهگذاری پایدار و با درآمد ثابت، مورد استفاده سرمایهگذاران حقوقی و خصوصی قرار میگیرند و نقش مهمی در تأمین منابع مالی شرکتها و دولتها دارند.
انواع اوراق قرضه :
1. اوراق قرضه دولتی :
این نوع اوراق قرضه توسط دولتها صادر و عرضه میشوند. هدف از صدور این اوراق قرضه تأمین منابع مالی برای دولت است. دولتها معمولاً به منظور پرداخت هزینههای عمومی، سرمایهگذاری در زیرساختها، تأمین نیازهای روزمره و مدیریت بدهیهای خود از این نوع اوراق قرضه استفاده میکنند. این اوراق قرضه معمولاً دارای سررسیدهای متفاوتی هستند، از جمله اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید بین ۱ تا ۵ سال و اوراق قرضه بلند مدت با سررسید بیش از ۱۰ سال. این اوراق قرضه ممکن است به صورت دولتی داخلی یا خارجی صادر شوند.
2. اوراق قرضه شهرداری :
این نوع اوراق قرضه توسط شهرداریها صادر و عرضه میشوند. هدف از صدور این اوراق قرضه تأمین منابع مالی برای پروژهها و نیازهای مختلف شهرداریها است. شهرداریها معمولاً برای تأمین سرمایه لازم برای ساخت و توسعه زیرساختهای عمومی مانند راهها، پلها، مدارس و بیمارستانها از این نوع اوراق قرضه استفاده میکنند. مدت زمان سررسید این اوراق قرضه میتواند متفاوت باشد و به توافق بین شهرداری و سرمایهگذاران بستگی دارد.
3. اوراق قرضه شرکتی :
این نوع اوراق قرضه توسط شرکتها یا کسبوکارها صادر و عرضه میشوند. هدف از صدور این اوراق قرضه تأمین منابع مالی برای شرکتها است. شرکتها ممکن است به منظور تأمین سرمایه لازم برای رشد و توسعه، پرداخت بدهیها، سرمایهگذاری در پروژهها و فناوریهای جدید از این نوع اوراق قرضه استفاده کنند. مدت زمان سررسید این اوراق قرضه نیز متفاوت است و ممکن است بر اساس توافقاتی که بین شرکت و سرمایهگذاران برقرار میشود، تعیین شود.
این سه نوع اصلی اوراق قرضه را شامل میشوند. هریک از این انواع اوراق قرضه، هدف و کاربردهای خاص خود را دارند.
البته، ممکن است در برخی حالات نوعی ترکیبی از این انواع اوراق قرضه وجود داشته باشد یا نوعی جدید توسعه یابد که در توضیحات قبلی مذکور نشده است. همچنین، هر کشور ممکن است قوانین و مقررات خاص خود را درباره اوراق قرضه داشته باشد که باعث تغییر در نوع و تقسیمبندی اوراق قرضه شود.
اوراق قرضه یکی از ابزارهای مالی هستند که توسط سازمانها، شرکتها یا دولتها به منظور تأمین منابع مالی صادر میشوند. مدت زمان سررسید اوراق قرضه به معنای مدت زمانی است که طی آن بدهی و سودهای مربوط به این اوراق باید پرداخت شود. مدت زمان سررسید اوراق قرضه میتواند متفاوت باشد و بسته به نوع اوراق قرضه و توافقات میان ناشر و سرمایهگذاران تعیین میشود.
مدت زمان سررسید اوراق قرضه :
در تقسیمبندی مدت زمان سررسید اوراق قرضه، معمولاً سه دسته به شرح زیر تعریف میشوند:
1. اوراق قرضه کوتاه مدت :
سررسید این اوراق قرضه معمولاً بین ۱ تا ۵ سال است. این نوع اوراق قرضه برای تأمین نیازهای مالی کوتاه مدت صادر میشوند. به عنوان مثال، شرکتها ممکن است برای تأمین سرمایه جاری، پرداخت بدهیها یا تأمین موقتی منابع مالی از اوراق قرضه کوتاه مدت استفاده کنند.
2. اوراق قرضه میان مدت :
سررسید این اوراق قرضه معمولاً بین ۵ تا ۱۰ سال است. این نوع اوراق قرضه برای تأمین نیازهای مالی میان مدت صادر میشوند. مثلاً شرکتها ممکن است برای سرمایهگذاری در پروژههای توسعه، ساخت و توسعه زیرساختها یا تأمین منابع مالی بلند مدت از اوراق قرضه میان مدت استفاده کنند.
3. اوراق قرضه بلند مدت :
سررسید این اوراق قرضه بیش از ۱۰ سال است. این نوع اوراق قرضه برای تأمین نیازهای مالی بلند مدت صادر میشوند. به عنوان مثال، دولتها ممکن است برای تأمین منابع مالی بلند مدت، سرمایهگذاری در زیرساختهای عمومی یا پرداخت بدهیهای بلند مدت از اوراق قرضه بلند مدت استفاده کنند.
نوع و مدت زمان سررسید اوراق قرضه به توافق بین ناشر (سازمان صادر کننده) و سرمایهگذاران بستگی دارد و ممکن است برای هر نوع اوراق قرضه متفاوت باشد.
مهمترین نکات درباره اوراق قرضه :
1. ارزش اسمی :
هر نوع اوراق قرضه دارای یک ارزش اسمی مشخص است که نشان دهنده مبلغ قرض است که در زمان صدور اوراق قرضه تعیین شده است.
2. خصوصیت عرضه :
برخی از اوراق قرضه به صورت خصوصی عرضه میشوند، به این معنی که فروش این اوراق محدود به ناشر و خریداران تعیین شده است و عمومی نیست. این موضوع میتواند تأثیر زیادی در ارزش و نرخ بازدهی اوراق قرضه داشته باشد.
3. حقوق دارندگان اوراق قرضه :
دارندگان اوراق قرضه در واقع بستانکار سازمان صادر کننده هستند و بر اساس شرایط قرارداد، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره اوراق قرضه را دارند. این حقوق در سند قرارداد درج میشوند.
4. حق رای دارندگان اوراق قرضه :
دارندگان اوراق قرضه در برخی رویدادها مانند تصمیمگیری برای انتشار مجدد اوراق قرضه یا ادغام سازمان صادر کننده با سایر سازمانها، حق رای دارند.
5. حق مالکیت :
داشتن اوراق قرضه به معنای داشتن حق مالکیت بر سازمان صادر کننده نیست. صاحبان اوراق قرضه تنها حق برداشت اصل و فرع سرمایه را در زمان سررسید دارند و درآمدهایی که از عملکرد سازمان بدست میآید، به سهامداران تعلق میگیرد.
6. وثیقه :
برخی سازمانها اوراق قرضه خود را به همراه وثیقههایی صادر میکنند. این وثیقهها میتوانند اموال یا داراییهای سازمان باشند و به عنوان تضمین برای بازپرداخت اوراق قرضه به سرمایهگذاران استفاده میشوند.
7. ریسک ورشکستگی :
در صورت ورشکستگی سازمان صادر کننده، اصل و فرع سرمایه اوراق قرضه به ترتیب به دارندگان این اوراق پرداخت خواهد شد. این موضوع باعث میشود که ریسک وجوه قرضه شده در صورت وقوع ورشکستگی کاهش یابد.