دانشکده بورس در این مقاله آموزش رایگان بورس به بررسی هلدینگ چیست و تفاوت شرکت هلدینگ و شرکت سرمایهگذاری میپردازد.
ایران به عنوان یکی از بزرگترین اقتصاد های منطقه خاورمیانه، شاهد ظهور و رشد تعداد زیادی از هلدینگ های بزرگ در دهه های اخیر بوده است. این هلدینگ ها در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، دارویی، فناوری و گردشگری فعالیت می کنند و نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا می کنند. در این مقاله، به بررسی نقش و جایگاه این هلدینگ ها در اقتصاد ایران خواهیم پرداخت.
شرکت هلدینگ چیست؟
شرکت هلدینگ (Holding Company) یک شرکت است که سهام و کنترل شرکت های دیگر را در اختیار دارد. هلدینگ ها به عنوان یک شرکت مادر عمل میکنند که شرکت های زیرمجموعه (شرکت های فرعی) را مدیریت و کنترل میکنند.
تفاوت شرکت هلدینگ و شرکت سرمایهگذاری:
برخلاف شرکت های سرمایهگذاری که صرفاً به سود و زیان و تغییر ارزش سهام شرکت های سرمایهپذیر توجه دارند، هلدینگ ها ادعای مدیریتی دارند و در تصمیمگیری ها، سیاستگذاری و استراتژی شرکت های زیرمجموعه دخالت میکنند.
- هلدینگ ها خود را در زمینه فعالیت شرکت های زیرمجموعه صاحب نظر میدانند و میکوشند با اعمال نفوذ بر آن ها، منافع اقتصادی بیشتری را برای شرکت های فرعی و در نتیجه برای خود ایجاد کنند.
- در مجموع، هلدینگ ها به عنوان شرکت های مادر، شرکت های زیرمجموعه را مدیریت و کنترل میکنند تا بتوانند بهرهوری و سودآوری کل گروه را افزایش دهند.
نحوه کار هلدینگ ها
در مورد نحوه کارکرد هلدینگ ها دو نکته قابل توجه است:
نفوذ قابل ملاحظه (Significant Influence):
- این به معنای آن است که هلدینگ می تواند به طرق مختلف در تصمیم گیری های مالی و عملیاتی شرکت های زیرمجموعه خود دخالت (مشارکت) کند.
- این دخالت می تواند به صورت پیشن هاد، مشاوره و تأثیرگذاری بر روند تصمیم گیری ها باشد.
- اما در ن هایت، شرکت های زیرمجموعه خودشان تصمیم ن هایی را اتخاذ می کنند.
کنترل (Control):
- در این حالت، هلدینگ عملاً بر سیاست های مالی و عملیاتی شرکت های زیرمجموعه خود تسلط کامل دارد.
- برای داشتن کنترل کامل بر یک شرکت، هلدینگ باید بلوک بزرگی از سهام آن را در اختیار داشته باشد.
- در این صورت، هلدینگ قدرت تصمیم گیری ن هایی را در دست می گیرد.
- در مجموع، نفوذ قابل ملاحظه یک حالت میانه است، در حالی که کنترل نشان دهنده تسلط کامل هلدینگ بر شرکت های زیرمجموعه است. درک این تفاوت به هلدینگ ها کمک می کند که استراتژی های مناسب را برای هر یک از شرکت های خود اتخاذ کنند.
مهم ترین عامل تاثیر گذار در هلدینگ ها
عوامل متعددی میتوانند بر میزان نفوذ و کنترل هلدینگ ها بر شرکت های زیرمجموعه تأثیرگذار باشند. یکی از مهمترین این عوامل، میزان سهام و درصد مالکیت هلدینگ در شرکت های زیرمجموعه است. اگر هلدینگ سهام کنترلی (بیش از 50%) را در اختیار داشته باشد، قدرت و نفوذ آن بر تصمیمگیری ها و راهبرد های شرکت های زیرمجموعه بیشتر خواهد بود. ساختار حاکمیتی و نوع مدیریت نیز نقش مهمی ایفا میکنند. نحوه نمایندگی هلدینگ در هیئت مدیره شرکت های زیرمجموعه و میزان دخالت مدیران هلدینگ در تصمیمگیری های راهبردی، بر میزان نفوذ آن تأثیرگذار است. همچنین، وجود قرارداد های مدیریتی و سرمایهگذاری میان هلدینگ و شرکت های زیرمجموعه و محدودیت ها و اختیارات تعریفشده در این قرارداد ها، بر میزان کنترل هلدینگ اثرگذار هستند.
علاوه بر این، میزان وابستگی مالی و عملیاتی شرکت های زیرمجموعه به هلدینگ نیز مهم است. هرچه این وابستگی بیشتر باشد، هلدینگ قدرت و نفوذ بیشتری بر تصمیمگیری های آن ها خواهد داشت. همچنین، سطح تخصص و تجربه مدیریتی تیم هلدینگ در حوزه های مختلف نیز میتواند بر میزان مشارکت و نفوذ آن اثرگذار باشد. در نتیجه، ترکیبی از عوامل مالکیتی، حاکمیتی، قراردادی، وابستگی و تخصص مدیریتی میتواند بر روند نفوذ و کنترل هلدینگ بر شرکت های زیرمجموعه تأثیرگذار باشد.
مهم ترین هلدینگ های ایران
در ادامه متن به معرفی مهمترین هلدینگ های کشور می پردازیم.
هلدینگ خلیج فارس
هلدینگ خلیج فارس یکی از بزرگترین هلدینگ های ایران است که در زمینه های مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی و مواد شیمیایی فعالیت می کند. این هلدینگ یکی از مهمترین بازیگران در بازار انرژی ایران است و نقش مهمی در تولید و صادرات محصولات نفتی و پتروشیمی ایفا می کند. شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس یک هلدینگ تخصصی پتروشیمی بزرگ است که در سال 1389 به صورت س هامی عام با مدیریت دولتی تأسیس شد. اما در سال 1392، در راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی، مدیریت این شرکت از بخش دولتی به بخش خصوصی واگذار گردید. طی ده سال گذشته، این شرکت تحولات و تغییرات اساسی و مهمی را به اجرا درآورده است. نخست، آن ها اعمال مدیریت سیستمی و تدوین برنامه های راهبردی را برای خود و کلیه شرکت های زیرمجموعه انجام داده اند. همچنین، این شرکت در جهت افزایش سودآوری، به تنوع بخشی و سرمایه گذاری در سبد محصولات خود اقدام کرده است.
فراتر از این، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به احداث مجتمع ها و طرح های استراتژیک پتروشیمی و پالایشگاهی در مناطق مختلف کشور پرداخته است. این اقدامات با رویکرد توسعه پایدار و حفظ محیط زیست انجام شده و همچنین استاندارد های ایمنی و بهداشت شغلی نیز رعایت گردیده است. افزون بر این، این شرکت توانسته است فروش، صادرات و واردات محصولات خود را بدون حضور واسطه در اختیار بگیرد. همچنین، اجرای طرح های رفع تنگنا های تولید و دستیابی به حداکثر ظرفیت اسمی تولید در مجتمع های تحت پوشش از دیگر اقدامات مهم این شرکت طی ده سال گذشته بوده است. در ن هایت، این شرکت موفق به اخذ تسهیلات مالی و فاینانس نیز شده است.
هلدینگ غدیر:
شرکت سرمایهگذاری غدیر در سال ۱۳۷۰ با نام اولیه “شرکت سرمایهگذاری بانک صادرات” و با مالکیت بانک صادرات ایران و سرمایه اولیه ۱۰ میلیارد ریال تأسیس شد. در سال ۱۳۷۴ به شرکت سهامیعام تبدیل و در بورس پذیرفته شد. در سال ۱۳۷۵ پس از انتقال ۱۲۴ شرکت از بانک صادرات، نام آن به “شرکت سرمایهگذاری غدیر” تغییر یافت. در سال ۱۳۸۷ با انتقال مالکیت به سازمان تأمین اجتماعی نیرو های مسلح، سودآوری و ارزش دارایی های شرکت افزایش یافت. امروزه این شرکت با سرمایه ۷۲،۰۰۰ میلیارد ریال به بزرگترین شرکت سرمایهگذاری چندرشته ای بورس تبدیل شده است.
هلدینگ غدیر یک هلدینگ چند رشته ای است که در زمینه های مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع معدنی و ساخت و ساز فعالیت می کند. این هلدینگ یکی از بزرگترین بازیگران در بخش انرژی ایران است و نقش مهمی در توسعه این صنعت در کشور ایفا می کند.
هلدینگ دارویی باختر
شرکت داروسازی باختر بیوشیمی یک مجموعه مدرن و پیشرفته است که مجهز به ماشین آلات و تجهیزات آزمایشگاهی مدرن می باشد. این شرکت دارای پروانه ساخت فعال برای تولید بیش از 120 قلم دارو در فرم های مختلف مانند قرص، کپسول و قطره چشمی است. محصولات این شرکت شامل انواع دارو های آنتی وایرال، قلبی-عروقی، اعصاب مرکزی، گوارشی، ضد دیابت، ضد گلوکوم، ضد ویروس، ضد تشنج، ضد افسردگی و ضد درد می باشد. رشد و پیشرفت سریع این شرکت مرهون خلاقیت، نوآوری و تلاش بی وقفه مدیران و کارکنان آن است که با بهره گیری از برترین تکنولوژی تولید و شناسایی بازار های هدف محقق شده است. شرکت داروسازی باختر بیوشیمی با رعایت اصول GMP و استاندارد های بین المللی، بهترین محصولات دارویی با اثربخشی بالا را تولید و عرضه می کند و به عنوان اولین شرکت داروسازی ایرانی در برنامه prequalification سازمان ج هانی بهداشت مشارکت داشته است.
هلدینگ فناوری بنتک
بنتک یک هلدینگ فناوری با نزدیک به 5 سال حضور در صنعت فناوری ایران است. این هلدینگ در زمینه های مختلفی مانند بلاکچین، ارسال پیامک انبوه، نرمافزار های مدیریتی، خدمات محتوایی و بازاریابی دیجیتال، خدمات بانکی و مالی فعالیت میکند. بنتک به دنبال تبدیل شدن به یکی از 3 شرکت برتر در حوزه نوآوری در سال های آینده است و به ارزش تعامل حرف های با شرکت های پیشرو در زمینه فناوری و تحقق ایده های نوآورانه اهمیت میدهد.
هلدینگ گردشگری جوانمرد
هولدینگ جوانمرد با هدف ایجاد و گسترش کسب و کار های حوزه تفریحی و گردشگری تأسیس شده است. ماموریت اصلی این هولدینگ، فراهم آوردن امکانات و زیرساخت های مناسب برای توسعه صنعت گردشگری در ایران است.
این هولدینگ دارای کارنامه درخشانی در زمینه سرمایهگذاری برای ساخت و بهبود تسهیلات رفاهی و گردشگری است. از جمله پروژه های این هولدینگ میتوان به مجموعه چالیدره طرقبه، تلهسیژ دربند تهران، سد الیمالات نور، پویا پارک کوهسنگی و برج برفی مشهد اشاره کرد. این اقدامات نشان میدهد که هولدینگ جوانمرد به دنبال ایجاد زیرساخت های متنوع و جذاب برای گردشگری در نقاط مختلف کشور است. این امر میتواند موجب افزایش جذب گردشگر داخلی و خارجی، ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای مناطق مختلف شود. در مجموع، فعالیت های این هولدینگ در راستای توسعه صنعت گردشگری در ایران قرار دارد.
هلدینگ ارزش آفرینان فدک
هولدینگ دانش بنیان فدک یک مجموعه متشکل از گروه های تحقیقاتی، تولیدی و اجرایی است که از سال 1383 فعالیت خود را در زمینه تولید مواد شیمیایی پیشرفته آغاز کرده است. این هولدینگ موفق به تولید صنعتی 8 نوع محصول با فرمولاسیون خاص برای اولین بار در کشور و را هاندازی مجموع های از کارخانجات مربوطه شده است. این دستاورد ها ماحصل فعالیت های اصلی مجتمع فناوری های نوین فدک تا کنون محسوب میشود. هولدینگ دانشبنیان فدک با کسب 6 جایزه ملی بر روش های تولید نانو پودر ها و سیلیکای پیشرفته، تن ها دارنده دانش فنی تولید صنعتی این مواد ویژه در خاورمیانه است. درحال حاضر، گروه فدک تمرکز خود را بر تولید صنعتی نانو سیلیکا (پودر نانو سیلیس) قرار داده است.
هلدینگ تجارت قرن بیست و یکم
هلدینگ تجارت قرن بیست و یکم یک شرکت هلدینگ است که با هدف حمایت از کسب و کار های نوین تاسیس شده است. این هلدینگ علاوه بر اینکه سعی در رشد اجتماعی و سلامت افراد جامعه دارد، تلاش خود را معطوف به کارآفرینی و اشتغال زایی افراد کرده است.
در راستای این اهداف، هلدینگ تجارت قرن بیست و یکم اقدام به راه اندازی استارت آپ های مختلفی کرده است که زیر مجموعه های این شرکت محسوب می شوند. این استارت آپ ها در موضوعات متنوعی فعالیت می کنند. به طور کلی، هلدینگ تجارت قرن بیست و یکم یک شرکت هلدینگ است که با هدف حمایت از کسب و کار های نوین و توسعه کارآفرینی و اشتغال افراد تاسیس شده است.
هلدینگ پتروپالایش اصفهان
شرکت پالایش نفت اصفهان در سال های اخیر شاهد پیشرفت های قابل توجهی بوده است. اولین و مهمترین دستاورد این شرکت، افزایش ظرفیت پالایش نفت خام از 200 هزار بشکه در روز به بیش از 375 هزار بشکه در روز است که نشاندهنده 85% رشد در ظرفیت نسبت به طراحی اولیه میباشد. همچنین، در سال های 1381 و 1382، واحد های روغنسازی و قیرسازی شرکت به بخش خصوصی واگذار شدند که این موضوع سبب توسعه فعالیت های شرکت در زمینه های جدید گردید. در سال 1386، شرکت بهعنوان یکی از مراکز نفتی پیشگام کشور شناخته شد و سهام آن در بورس عرضه شد که این امر موجب افزایش شفافیت و پاسخگویی شرکت گردید. همچنین، شرکت اکنون 43 درصد سهام پتروشیمی اصفهان را در اختیار دارد و با مشارکت در صنایع همجوار، استراتژی توسعه زنجیره ارزش و افزایش درآمد های غیرعملیاتی را دنبال میکند.
علاوه بر این، شرکت سیستم های مدیریت کیفیت، زیستمحیطی، ایمنی و بهداشت حرف های را مطابق استاندارد های بینالمللی مستقر کرده و موفق به دریافت گواهینامه استاندارد مدیریت انرژی 50001 نیز شده است. این امر نشاندهنده توجه ویژه شرکت به مسائل زیستمحیطی و بهبود مدیریت انرژی در فرآیند های خود میباشد. در مجموع، شرکت پالایش نفت اصفهان با افزایش ظرفیت، گسترش حوزه فعالیت، بهبود مدیریت و الزامات زیستمحیطی، بهعنوان یکی از مراکز پیشرو در صنعت نفت کشور شناخته میشود.
هلدینگ توسعه غزال
بر اساس توضیحات ارائه شده، هلدینگ توسعه غزال یک مجموعه بزرگ صنعتی و تجاری است که در زمینه صنعت غذا و محصولات کشاورزی فعالیت می کند. این هلدینگ دارای 10 شرکت زیرمجموعه است که در حوزه های مختلف از تولید تا توزیع و بازاررسانی محصولات دامی و کشاورزی فعالیت می کنند.
گروه صنعتی طبیعت ماکان نقطه آغاز فعالیت این هلدینگ بوده است. طی سه سال گذشته، هلدینگ توسعه غزال به یک بازیگر بزرگ در بخش های مختلفی مانند کشاورزی، دامپروری، صنایع تبدیلی، فرآورده های لبنی و غذایی، تأمین و توزیع مواد اولیه و محصولات نهایی، لجستیک و بازاررسانی تبدیل شده است.
این هلدینگ در حال حاضر در مرحله آغازین فعالیت خود است و چشم اندازهای مثبتی را برای آینده کشور در پیش رو دارد که تحقق آن آرزوی بسیاری از تولیدکنندگان و خدمتگزاران میهن است.به طور خلاصه، هلدینگ توسعه غزال یک مجموعه بزرگ و یکپارچه در صنعت غذا و محصولات کشاورزی است که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده و چشم اندازهای امیدوارکننده ای برای آینده دارد.
سایر هلدینگ ها:
در کنار هلدینگ های بزرگ مذکور، هلدینگ های دیگری نیز در ایران فعال هستند که در صنایع مختلفی از جمله دارویی، فناوری، گردشگری و تجارت فعالیت می کنند. این هلدینگ ها نیز نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی کشور دارند.
نتیجه گیری هلدینگ چیست و تفاوت شرکت هلدینگ و شرکت سرمایهگذاری
هلدینگ های بزرگ ایرانی نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می کنند. این هلدینگ ها در بخش های مختلف اقتصادی فعالیت کرده و با سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال، به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک می کنند. همچنین، تولید و صادرات محصولات این هلدینگ ها به ارزآوری و کاهش وابستگی به درآمد های نفتی منجر شده است. در مجموع، هلدینگ های بزرگ ایرانی نقش مهمی در اقتصاد ملی ایفا می کنند.