چگونه یک سهام خوب پیدا کنیم
هر کسی که در بازار سهام فعالیت میکند، دغدغه این را دارد که بتواند در بهترین زمان، سهام ارزنده را شناسایی و شکار کند. با این کار، افراد میتوانند حداکثر سود را از هر فرصت معامله ببرند و در مدت نسبتا کوتاهی، درآمد زیادی کسب کنند.
با این که همه افراد به دنبال موفقیت در یافتن بهترین سهام برای معامله هستند، افراد کمی موفق به این کار میشوند و دیگران به موفقیت چندانی دست نمییابند. بعضی دیر دست به کار میشوند و برخی دیگر، اصلا موفق به شناسایی سهام مناسب نمیشوند.
بنابراین این سوال به قوت خود در ذهن معاملهگران مختلف بازار سرمایه باقی میماند: چگونه سهام ارزنده را شناسایی و شکار کنیم؟
در این مطلب به روشهای شناسایی سهام ارزشمند بازار بورس میپردازیم که با استفاده از آنها میتوانید به موفقیت بیشتری برسید.
منظور از سهام ارزشمند چیست؟
پیش از هر چیز دیگری، بهتر است منظورمان از سهام ارزشمند یا ارزنده را روشن کنیم. معمولا وقتی از سهام ارزنده صحبت میکنیم، در حال اشاره به سهامی هستیم که از نظر بنیادی وضعیت مناسب و مطلوبی دارند و بنابراین، چشمانداز آینده قیمت سهام آنها را میتوان مثبت ارزیابی کرد.
هرچه این وضعیت بهتر باشد، شانس و احتمال کسب سودهای بالا از آن سهم افزایش مییابد. اما با همه اینها، این تعریفی بسیار کلی محسوب میشود و تنها طبق این تعریف نمیتوان تشخیص داد که دقیقا به چه سهامی، سهام ارزشمند میگوییم.
بنابراین بهتر است که به تعریف سرمایه گذاری رشدمحور و ارزشمحور بپردازیم. این دو مورد، دو نوع اصلی سرمایه گذاری محسوب میشوند که هر ایده، طرفداران مخصوص خود را دارد که بر اساس آن به فعالیت و سرمایه گذاری در بازار میپردازند. در ادامه هر دو مفهوم را تعریف میکنیم
سرمایه گذاری رشدمحور چیست؟
به زبان ساده، در سرمایه گذاری رشدمحور (growth investing)، هدف سرمایه گذار یافتن فرصتی برای سرمایه گذاری است که پتانسیل رشد زیادی در آینده داشته باشد. وقتی این تعریف را درباره بازار سهام به کار میگیریم، منظور از سهام رشدمحور، سهامی هستند که به دلیل پتانسیل رشد بالا، پیشبینی میشود که بتوانند در مقایسه با سایر سهام فعال در بازار، عملکرد بهتری داشته باشند و بنابراین سود بیشتری نصیب سرمایهگذاران نمایند.
سرمایه گذاری ارزشمحور چیست؟
نوع دوم، سرمایه گذاری ارزشمحور (value investing) است. در این نوع سرمایه گذاری، افراد به دنبال یافتن سهامی هستند که قیمت بازاری آنها، کمتر از ارزش ذاتیشان باشد. تحلیلگران بر اساس صورتها و نسبتهای مالی، اقدام به ارزشگذاری سهام مختلف میکنند و وقتی این رقم بالاتر از قیمت فعلی سهم در بازار باشد، به این معناست که آن سهم، زیر قیمت معامله میشود.
بنابراین سرمایه گذاران مایل به خرید چنین سهمی خواهند بود؛ زیرا فرض بر این است که قیمتها در یک بازار کارا به سمت ارزشهای ذاتی و حقیقی سهام حرکت میکنند و اگر هم بین این دو شکافی ایجاد شود، این شکاف کوچکتر میشود یا از بین میرود.
دلایل مختلفی برای زیر قیمت معامله شدن سهام مختلف وجود دارد؛ ممکن است با انتشار برخی اخبار منفی، معاملهگران رفتار احساسی از خود بروز دهند و شروع به فروش هیجانی سهام مورد نظر کنند. در این صورت، قیمت آن سهم به پایینتر از ارزش واقعی آن خواهد رسید و میتواند فرصت جذابی برای سرمایه گذاری باشد.
با توجه به همه مطالب گفتهشده، میتوان فهمید که منظور از سهام ارزنده، سهام شرکتی است که صورتها و نسبتهای مالی آن، نمایانگر وضعیت مناسب شرکت از نظر تولید، فروش و عملکرد مناسب بخشهای مالی و اجرایی و… باشد.
ابزار های شناسایی سهام ارزنده
وقتی از «ارزندگی سهام» صحبت میکنیم، اصولا راه تشخیص این موضوع و کسب اطمینان از آن، استفاده از ابزار تحلیل بنیادی است. با این وجود، استفاده از تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی و تحلیل احساسات بازار در کنار تحلیل بنیادی و به عنوان مکمل، میتواند عمق و دقت تحلیل ما را بالاتر ببرد و امکان شناسایی بهترین فرصتها را برایمان فراهم کند.
1.تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، به بررسی عوامل ریشهای تاثیرگذار بر قیمت یک دارایی میپردازد. در تحلیل بنیادی سهام، از دادههای درون شرکت مانند صورتها و نسبتهای مالی، اطلاعات صنعت و اقتصاد کلان استفاده میشود. در تحلیل بنیادی تلاش تحلیلگر بر این است که بتواند ارزش واقعی هر سهم را به دست آورد و آن را با قیمت روز بازاری آن مقایسه نماید. بر اساس این مقایسه میتوان تشخیص داد که خرید و سرمایه گذاری روی یک سهم از نظر بنیادی کار درستی است یا خیر.
برای این که بتوانید در تحلیل بنیادی خبره شوید، لازم است که اطلاعاتی در زمینههای مالی و حسابداری داشته و تا حدی با صنایع بورسی آشنا باشید. در تحلیل بنیادی یک سهم، از ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و نسبتهای مالی مختلفی مانند P/E و P/S استفاده میشود.
در نهایت لازم است که بر اساس یکی از رویکردهای مختلف ارزشگذاری (بر اساس ارزش فعلی جریانهای نقدی آتی یا ارزشگذاری نسبی) انجام شود. در واقع از مهمترین قسمتهای تحلیل بنیادی خود همین بخش ارزشگذاری است؛ زیرا ممکن است برآورد تحلیلگران از ارزش ذاتی یک شرکت با هم متفاوت باشد و طبق همین موضوع، راهبردهای متفاوتی توسط آنان توصیه شود.
با استفاده از تحلیل بنیادی، اصلیترین عوامل موثر بر فعالیت و در نتیجه قیمت سهام یک شرکت را بررسی میکنیم. مناسبترین شرکتها از نظر بنیادی، میتوانند فرصت بینظیری برای سرمایهگذاری در اختیارمان قرار دهند.
2.تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال دومین ابزاری است که میتواند در شناسایی سهام ارزنده به کمک تحلیلگران و سرمایه گذاران بیاید. با استفاده از تحلیل تکنیکال میتوانید بر اساس رفتار گذشته قیمت یک سهم، درباره آینده آن پیشبینی کنید. اگر این ابزار را به عنوان مکملی برای تحلیل بنیادی به کار بگیرید، دقت و عمق تحلیل شما افزایش قابل توجهی خواهد یافت.
با استفاده از تحلیل تکنیکال میتوانید متوجه شوید که چه زمانی بهترین موقع برای ورود به یک سهم است یا در چه قیمتی احتمال بالاتری برای بازگشت قیمت آن وجود دارد. بنابراین حتی اگر تصمیمات اصلی و اساسی را بر اساس تحلیل بنیادی میگیرید، برای شناسایی نقاط مناسب برای ورود و خروج و تعیین حد سود و ضرر، به تحلیل تکنیکال نیاز خواهید داشت.
شناخت نواحی حمایت و مقاومت، الگوهای کلاسیک، کندلاستیکها و سایر ابزار تحلیل تکنیکال، معاملات شما را بهینهتر خواهد کرد.
3. تابلوخوانی
تابلوخوانی از دیگر ابزارهای کارآمد بازار سرمایه است که تنها در بازار بورس ایران به کار برده میشود. در واقع منظور از تابلوخوانی، بررسی اطلاعات مشخصی درباره سهم است که روی تابلوی معاملات آن نماد قابل مشاهده هستند.
در روش تابلوخوانی میتوان با استفاده از اطلاعاتی مانند حجم و ارزش معاملات، تعداد خریداران و فروشندگان و سایر اطلاعات موجود روی تابلوی نماد معاملاتی، درباره وضعیت آن نماد آگاهی کسب کرد. در روش تابلوخوانی سعی بر این است که بتوان در زمان کم و با بررسی اطلاعات مختصری از یک سهم، ورود و خروج پول هوشمند به آن سهم را تشخیص داد.
در این صورت میتوان به موقع وارد معاملات یک سهم شده و در زمان مناسب از آن خارج شد.
تابلوخوانی را میتوان به عنوان ابزاری فرعی برای گرفتن تصمیمات جزئیتر و دقیقتر به کار برد تا سود معاملات به حداکثر و زیان آن به حداقل برسد.
4.احساسات بازار
از دیگر نکات مهمی که در شناسایی سهام ارزنده اهمیت دارد، شناسایی احساسات بازار یا تحلیل سنتیمنتال است. این مورد که به طور گسترده از آن با عنوان روانشناسی بازار یاد میشود، به تشخیص و درک احساسات و هیجانات غالب بر معاملهگران فعال در بازارهای مالی اشاره دارد.
در واقع معاملهگران بازار همیشه تنها بر اساس منطق و تحلیلهای دقیق تصمیم نمیگیرند؛ کاملا برعکس، در بسیاری از مواقع تصمیمات کاملا احساسی از معاملهگران سر میزند که هیچ پایه منطقی ندارد.
این احساسات میتوانند باعث شوند که بازار به طور موقت قضاوتهای اشتباهی درباره بعضی سهام داشته باشد. برای نمونه ممکن است طبق تحلیلهای مختلف بنیادی و تکنیکال، به این برداشت رسیده باشیم که فلان سهم با قیمتی بسیار کمتر از ارزش ذاتی معامله میشود و بنابراین پتانسیل رشد بالایی دارد.
در پی این تحلیل، اقدام به خرید تعداد زیادی از سهام شرکت مورد نظر میکنیم اما پس از مدتی، هیچ نشانهای از رشد قیمت آن نمیبینیم. علت میتواند این باشد که کل بازار بورس دچار افت شده و بسیاری از سرمایه گذاران با وحشت از دست دادن سرمایه خود، با زیان قابل توجهی از این بازار خارج شدهاند.
در چنین شرایطی، افراد تسلیم هیجانات لحظهای شده و دست به رفتار گلهای میزنند. معاملهگری که به این موضوع بیتوجه باشد، ممکن است دچار زیان شود یا لازم باشد مدتها برای رشد قیمت سهم مورد نظرش صبر کند.
5.نوسان گیری
گاهی فرصتهای کوتاهمدتی در بازار سهام دیده میشود که میتوان از طریق آنها چند درصد سود به دست آورد و سپس از معامله خارج شد. به چنین عملی، نوسانگیری گفته میشود. مشخص است که نوسانگیری با سرمایه گذاری یکسان نیست؛ نوسانگیری نوعی سفتهبازی است و سرمایه گذاری نیازمند بررسی دقیق و یافتن فرصتهایی که میتوانند ارزش افزوده واقعی ایجاد کنند.
وقتی قصد شناسایی سهام ارزنده را داریم، در واقع نیت ما سرمایه گذاری میانمدت و بلندمدتی است که میتواند سود مطمئن و قابل توجهی برای ما به همراه داشته باشد. در مقابل، نوسانگیری میتواند با تکیه صرف بر تابلوخوانی یا هیجانات غالب بر بازار انجام شود. به همین دلیل، ریسک آن بهمراتب بالاتر است.
نوسانگیری به ذات خود مشکلی ندارد و بسیاری از فعالان بازار سهام از این راه کسب سود میکنند؛ با این حال، اگر قصد سرمایه گذاری مطمئن و کسب سود مناسب در بلندمدت را داریم، باید از روشهای تحلیل بنیادی و اصول سرمایه گذاری استفاده نماییم.
تحلیل در چه سطحی انجام میشود؟
در واقع تحلیل بنیادی و بررسی سهام مختلف، تنها در سطح شرکت انجام نمیگیرد. تحلیلها در چهار سطح مختلف انجام میشوند که هر یک اهمیت خاص خود را دارد و نباید از آن چشمپوشی شود. علاوه بر تحلیل وضعیت خود شرکت، لازم است که در سطح صنعت، اقتصاد کشور و اقتصاد جهانی هم تحلیلی داشته باشیم که طبق آن بتوانیم به تصمیمات درستتری برسیم.
در ادامه، درباره هر یک از این سطوح تحلیل توضیح میدهیم.
تحلیل در سطح شرکت
بررسی وضعیت تولید، فروش، صورتها و نسبتهای مالی شرکتها، جزئیترین سطح تحلیل است که دقیقترین اطلاعات را درباره سهم مورد نظر در اختیار ما قرار میدهد.
برای تحلیل بنیادی وضعیت شرکت از همان اطلاعات و رویکردهایی استفاده میکنیم که در بخشهای قبلی توضیح داده شد. با استفاده از این تحلیلها میتوان شرکتی را پیدا کرد که قیمت آن کمتر از ارزش ذاتیاش باشد یا پتانسیل بالایی برای رشد داشته باشد.
تحلیل در سطح صنعت
در سطح صنعت، لازم است که به نکات مختلفی توجه کنیم. ممکن است تقاضا برای یک صنعت خاص، به دلیل مشخصی افزایش یا کاهش یابد. احتمال دارد که با تغییر قیمت برخی کالاها در بازار جهانی، هزینه تولید محصولات یک صنعت تغییر کند و بنابراین سودآوری آن هم دچار نوساناتی شود.
با تحلیل وضعیت صنایع مختلف در شرایط زمانی متفاوت، میتوانیم تشخیص دهیم که چه صنایعی بیشترین فرصتها را در اختیارمان قرار میدهند. در این صورت میتوانیم بهترین سهام را از بین سهام فعال در همان گروه صنعتی پیدا کنیم و به انتخابهای مناسبتری برسیم.
تحلیل در سطح اقتصاد کشور
در سطح بالاتر، اقتصاد کشور روی وضعیت یک صنعت و شرکتهای فعال درون آن اثر میگذارد. این مسئله، جدا از تاثیرگذاری روی وضعیت تولید و فروش صنایع مختلف، روی خود بازار سرمایه هم موثر است. برای مثال، با افزایش تورم، معمولا نرخهای بهره توسط بانکهای مرکزی افزایش مییابد تا تورم کنترل شود.
با افزایش نرخهای بهره، افراد تمایل بیشتری پیدا میکنند که پولهای خود را از بازارهای مالی و به طور کلیتر، از موقعیتهای دارای ریسک خارج کنند و آن را در فرصتهای بدون ریسکی مانند سپرده بانکی قرار دهند. بنابراین افزایش نرخهای بهره میتواند اثر قابل توجهی روی وضعیت بازار بورس داشته باشد.
همچنین، انواع مقررات و قوانینی که در سطح کشوری تصویب و اجرا میشوند، میتوانند روی صنایع مختلف یا حتی سازوکارهای بازار سرمایه تاثیر بگذارند. برای مثال میتوان به قیمتگذاری صنعت دارو، تاثیرگذاری قطعی برق بر صنایع فولاد و فلزات اساسی، اثر تغییر نرخ خوراک بر سودآوری پتروشیمیها و اثر قوانین مربوط به قیمتگذاری و واردات خودرو بر شرکتهای فعال در این صنعت اشاره کرد.
تحلیل در سطح اقتصاد جهانی
برخی دیگر از وقایع و تغییرات موثر بر فعالیت شرکتها، در سطح اقتصاد جهانی رخ میدهند. برای نمونه، با تجاوز روسیه به اوکراین، سهم روسیه از تامین نفت و گاز اروپا محدود شد و بنابراین شرکتهای فعال در این حوزه در کشورهای مختلف عربی منتفع شدند.
قیمت کامودیتیها در بازار جهانی به طور مداوم تغییر میکند و این تغییرات خودشان را در سود و هزینه شرکتهای مختلف نشان میدهند. حال ممکن است این شرکتها به واردات مواد اولیه نیاز داشته باشند یا بخواهند محصول نهایی خود را صادر کنند و در بازارهای جهانی به فروش برسانند. در هر دو صورت، تغییرات رخداده در اقتصاد جهانی روی فعالیت آنها موثر است.
حتی مقررات بینالمللی و همچنین اقدامات نهادهای مهم مالی و در راس آنها، فدرالرزرو آمریکا، میتوانند اثر مهمی بر اقتصاد سایر کشورها و بنگاههای اقتصادی آنها بگذارند.
برای تحلیل میتوان از دو رویکرد «پایین به بالا» یا «جزء به کل» و «بالا به پایین» یا «کل به جزء» استفاده کرد. هر دوی این رویکردها مزایای خاص خود را دارند و توسط تحلیلگران بسیاری به کار برده میشوند.
چگونه توانایی لازم برای شناسایی سهام ارزنده را به دست آوریم؟
در قسمتهای قبلی درباره مهارتها و نکات لازم برای شناسایی سهام ارزنده در بورس را به طور مفصل توضیح دادیم. ممکن است همچنان برای برخی افراد این سوال وجود داشته باشد که این مهارتها را چگونه میتوان کسب کرد. در ادامه بهترین راههای کسب دانش و تجربه در این مورد را به شما معرفی میکنیم.
استفاده از منابع آموزشی مناسب
مهمترین عامل پیشرفت در بازار، برخورداری از آموزش مناسب است. اگر اطلاعات درستی داشته باشید و بهخوبی بدانید که موقع معامله و فعالیت در بازار سرمایه باید به دنبال چه اطلاعاتی بگردید، قادر خواهید بود که فرصتهای ارزشمند را زودتر از سایر معاملهگران شناسایی کنید و به کسب سود از آنها بپردازید.
منابع آموزشی بسیار مختلف و گستردهای برای یادگیری این نکات وجود دارد که بسیاری از افراد را گیج و سردرگم میکند. بنابراین، وجود یک منبع جامع که در عین حال به صرف زمان زیادی نیاز نداشته باشد و بتواند مهمترین نکات لازم برای شناسایی سهام ارزنده را در اختیار افراد قرار دهد، میتواند بسیار مفید باشد.
در دوره شکارچی سهام از مجموعه دانشکده بورس، چنین دورهای برای علاقهمندان طراحی و ارائه شده است. با شرکت در این دوره قادر خواهید بود که زودتر از سایر سرمایهگذاران، بهترین فرصتهای سرمایهگذاری در بازار بورس را شناسایی کنید و سود قابل توجهی کسب نمایید.
این دوره توسط اساتید متخصص و باتجربهای ارائه میشود که بر اساس شرایط روز بازار، نحوه تحلیل شرکتها و صنایع را به شما میآموزند و سهام و صنایع پیشرو را هم به شما معرفی میکنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبتنام در این دوره، به این لینک مراجعه کنید.
تمرین و کسب تجربه
دانش شما اگر با عمل همراه نشود، در نهایت بیفایده خواهد بود. بنابراین لازم است که هر چه از منابع مختلف میآموزید، در عمل به کار بگیرید و تجربه خود را افزایش دهید. برای تمرین و کسب تجربه میتوانید به تحلیل شرکتها در حال حاضر بپردازید و طبق تحلیل خود معامله کنید.
در عین حال به بسیاری از منابع تمرین و کسب تجربه از گذشته بازار هم دسترسی خواهید داشت. اطلاعات مربوط به صورتها و نسبتهای مالی شرکتها در گزارشهای آنها روی سایت سامانه کدال در دسترس است. اطلاعات مربوط به نمودارهای قیمتی گذشته سهم را هم میتوانید از سامانه معاملاتی کارگزاری خود دنبال کنید.
همچنین از اطلاعات مفیدی که در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در دسترس معاملهگران قرار میگیرد، غافل نشوید.
سخن آخر
برای شناسایی و شکار سهام ارزنده در بورس، لازم است که وضعیت شرکتهای مختلف، صنایع، اقتصاد کشور و اقتصاد جهان را تحلیل کنیم. با کسب دانش و تجربه در این خصوص، قادر خواهیم بود که سهام و صنایع پیشرو را زودتر از سایر سرمایهگذاران شناسایی کرده و از سرمایهگذاری روی آنها به سود چشمگیری دست یابیم.
برای یادگیری مهمترین نکات تحلیل سهام ارزنده و پیشرو، میتوان از منابع آموزشی مختلفی استفاده کرد. توصیه ما، شرکت در دوره شکارچی سهام دانشکده بورس است که در کمترین زمان، مهمترین و اصلیترین آموزشهای لازم برای شکار سهام ارزنده را در اختیار شما قرار میدهد.