ارزش گذاری سهام در بورس -مدل های ارزش گذاری سهام

ارزش گذاری سهام در بورس یکی از مفاهیم کلیدی در حوزه مالی و بازار سرمایه است. در اصطلاح ساده، ارزش‌گذاری سهام به معنای تخمین ارزش واقعی سهام یک شرکت است. به عبارت دیگر، این فرایند با هدف تعیین ارزش مالی سهام‌های یک شرکت و در نهایت تعیین قیمت مناسب برای خرید و فروش آن‌ها انجام می‌شود.

ارزش گذاری سهام اهمیت بالایی در تصمیم‌ گیری‌ های مالی دارد، از جمله تصمیم‌های مربوط به سرمایه‌گذاری، انتقال سهام، تعیین ارزش شرکت در زمان فروش یا ترکیب با شرکت‌های دیگر و تصمیم‌های مدیریتی دیگر.

مدل های ارزش گذاری سهام

در بازار سهام، می‌توان به چندین نوع ارزش مختلف اشاره کرد که توسط سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برای ارزیابی سهام شرکت‌ها استفاده می‌شود. در زیر به برخی از این ارزش‌ها اشاره می کنیم:

1.ارزش بازاری (Market Value):

ارزش بازاری سهام، معمولاً با ضرب تعداد سهام در قیمت فعلی سهم به دست می‌آید. این مقدار نشان می‌دهد که چقدر سرمایه‌گذاران در بازار آماده‌اند برای خرید و فروش سهام شرکت به قیمت فعلی آن.

ارزش بازاری (Market Value) سهام یک شرکت به مقداری ارزش است که از طریق قیمت سهام آن در بازار سرمایه تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، ارزش بازاری سهام نشان دهنده ارزش کل شرکت است که توسط سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه تعیین می‌شود.

ارزش بازاری سهام بر اساس قیمت فعلی سهام در بازار سهام محاسبه می‌شود. قیمت سهام توسط عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود و ممکن است در طول زمان تغییر کند. اگر تقاضا برای سهام بیشتر از عرضه باشد، قیمت سهام ممکن است افزایش یابد و در نتیجه ارزش بازاری شرکت بیشتر شود. به عکس، اگر عرضه بیشتر از تقاضا باشد، قیمت سهام کاهش یافته و ارزش بازاری کاهش می‌یابد.

ارزش بازاری سهام یک شرکت می‌تواند متفاوت باشد با ارزش دفتری که در ترازنامه آمده است. این امر به دلیل این است که ارزش بازاری تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند عملکرد مالی شرکت، روند بازار سرمایه، روند صنعت و نگرش سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد.

ارزش بازاری سهام از اهمیت بسیاری برخوردار است چرا که شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران از طریق این ارزش می‌توانند سرمایه‌گذاری‌ها، ارزش شرکت و عملکرد آن را ارزیابی کنند. همچنین، ارزش بازاری سهام معمولاً در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با خرید و فروش سهام، ادغام و تقسیم شرکت‌ها، انجام معاملات و تعیین ارزش شرکت‌ها و سهامداران تأثیرگذار است.

بنابراین، ارزش بازاری سهام یک شرکت نشان دهنده تقریبی از ارزش کل شرکت در بازار سرمایه است و توسط قیمت فعلی سهام در بازار تعیین می‌شود.

2.ارزش دفتری (Book Value):

ارزش دفتری سهام بر اساس دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت در دفتر حساب‌های شرکت محاسبه می‌شود. بازاریابان ترجیح می‌دهند که ارزش دفتری بالاتری داشته باشند، زیرا این نشان می‌دهد که دارایی‌های شرکت از قیمت خرید آن‌ها بیشتر است.

ارزش دفتری (Book Value) سهام به مقداری ارزش اشاره دارد که بر اساس دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت در ترازنامه ثبت شده است. در واقع، ارزش دفتری سهام نشان می‌دهد که اگر شرکت در آن لحظه تصفیه شود و تمامی بدهی‌ها پرداخت شوند، مقدار باقی‌مانده برای هر سهم سهامداران خواهد بود.

برای محاسبه ارزش دفتری سهام، دارایی‌های شرکت از بدهی‌های آن کم می‌شود و مقدار باقی‌مانده تقسیم بر تعداد سهام صادر شده می‌شود. به عبارت دیگر:

ارزش دفتری سهام = (دارایی‌های شرکت – بدهی‌های شرکت) / تعداد سهام صادر شده

دارایی‌های شرکت شامل دارایی‌های مختلفی مانند نقد و معادن، ساختمان‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه فکری و دیگر دارایی‌های قابل تبدیل به نقد است. بدهی‌های شرکت عبارتند از بدهی‌های مالی مانند وام‌ها، بدهی‌ها به تامین‌کنندگان و سایر تعهدات مالی.

ارزش دفتری سهام می‌تواند از ارزش بازاری سهام شرکت متفاوت باشد. این امر به دلیل این است که ارزش دفتری تنها بر اساس اطلاعات مالی در ترازنامه استوار است و عواملی مانند نرخ سودآوری شرکت، پتنت‌ها، علائم تجاری و سایر دارایی‌های نامشهود در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین، ارزش بازاری سهام تحت تأثیر عوامل دیگری مانند تقاضا و عرضه در بازار سرمایه قرار می‌گیرد.

بنابراین، ارزش دفتری سهام یک شرکت نشان‌دهنده ارزش خالص دارایی‌های شرکت است و توسط ترازنامه و اطلاعات مالی شرکت مشخص می‌شود. این ارزش برای برخی از سرمایه‌گذاران به عنوان یک معیار ارزشمند برای ارزیابی سهام و شرکت استفاده می‌شود، اما معمولاً ارزش بازاری سهام اهمیت بیشتری در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها دارد.

3. ارزش سودآوری (Earnings Value):

این ارزش بر اساس سودآوری حاصل از سهام شرکت در آینده محاسبه می‌شود. تحلیلگران از روش‌های مختلفی برای تخمین سودآوری آتی استفاده می‌کنند، مانند روش تخمین سود صافه (Net Income) یا سود سهام (Earnings per Share).

ارزش سودآوری (Earnings Value) یک شرکت به مقداری ارزش اشاره دارد که بر اساس سودآوری آینده آن شرکت تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، این ارزش نشان می‌دهد که چه مقدار سود قابل انتظار از فعالیت‌های آینده شرکت می‌تواند تولید شود و چقدر ارزش سهام باید بر اساس آن سودآوری تعیین شود.

برای محاسبه ارزش سودآوری، معمولاً از روش‌های ارزیابی سودآوری استفاده می‌شود. در این روش، سود آینده شرکت پیش‌بینی می‌شود و سپس ارزش حاضر آن سود با استفاده از روش‌های مختلف محاسبه می‌شود.

روش های محاسبه ارزش سودآوری سهام :

برخی از روش‌های معمول برای محاسبه ارزش سودآوری عبارتند از:

1. روش سودآوری خالص (Net Earnings Method):

در این روش، سود خالص پیش‌بینی شده برای یک دوره آینده مشخص (مثلاً ۵ سال) به ارزش حاضر بازمی‌گردانده می‌شود. سپس این سود با استفاده از نرخ بهره (Rate of Return) مورد نیاز سرمایه‌گذار در آینده، تخمین زده می‌شود. ارزش سودآوری برابر است با سود خالص پیش‌بینی شده تقسیم بر نرخ بهره.

2. روش سودآوری معمولی (Ordinary Earnings Method):

در این روش، سود عملیاتی سالانه شرکت پیش‌بینی می‌شود و سپس با استفاده از ضریبی که بر اساس تحلیل شرکت‌های مشابه یا صنعت در نظر گرفته می‌شود، ارزش سودآوری تعیین می‌شود. ضریب معمولاً بر اساس نسبت قیمت به سود (Price-to-Earnings Ratio) شرکت‌های مشابه محاسبه می‌شود.

3. روش سودآوری خالص تخمینی (Estimated Net Earnings Method):

در این روش، سود خالص آینده پیش‌بینی شده بر اساس تحلیل و برآورد شرایط بازار و عوامل داخلی و خارجی شرکت محاسبه می‌شود. سپس با استفاده از نرخ بهره مورد نیاز سرمایه‌گذار، ارزش سودآوری تخمین زده می‌شود.

ارزش سودآوری بر اساس سودآوری آینده استوار است و تحت تأثیر پیش‌بینی‌ها و فرضیات مختلف قرار می‌گیرد. عواملی مانند عملکرد مالی شرکت، روند صنعت، ریسک‌های بازار این در مورد سودآوری سهام قرار گرفته است. 

4.  ارزش نقدینگی (Liquidity Value):

ارزش نقدینگی سهام، به توانایی تبدیل سهام به نقدینگی و فروختن آن در بازار بستگی دارد. سهام‌هایی که قابلیت خرید و فروش آن‌ها در بازار بالاتر است، ارزش نقدینگی بیشتری دارند.

ارزش نقدینگی (Liquidity Value) سهام به مقداری ارزش اشاره دارد که بر اساس قابلیت تبدیل شدن سریع سهام به نقدینگی تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، این ارزش نشان می‌دهد که چقدر سهام قابل فروش و تبدیل به نقد می‌باشد و چه میزان از ارزش سهام قابل تبدیل به نقد است.

ارزش نقدینگی سهام بستگی به چه عواملی دارد:

• تقاضا و عرضه:

اگر تقاضا برای خرید سهام بالا باشد و عرضه سهام کم باشد، ارزش نقدینگی سهام افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، ممکن است قیمت سهام افزایش یابد و سهامداران قادر به فروش سریع سهام با قیمت مناسب باشند.

• عوامل ریسک:

سهام‌هایی که با ریسک کمتری همراه هستند، معمولاً ارزش نقدینگی بالاتری دارند. سرمایه‌گذاران ممکن است تمایل داشته باشند سهام‌هایی را که به ریسک کمتری در مقابل عوامل اقتصادی و بازاری آسیب می‌بینند، نگه دارند.

• نوع شرکت:

شرکت‌های بزرگتر و معروف‌تر معمولاً ارزش نقدینگی بیشتری دارند، زیرا سهامداران برای خرید و فروش سهام آنها قابلیت بیشتری دارند.

• شرایط مالی شرکت:

شرکت‌هایی که به صورت مالی پایدار عمل می‌کنند و بدهی کمی دارند، ارزش نقدینگی بیشتری دارند. این به خاطر این است که سهامداران به طور معمول از توانایی شرکت برای پرداخت به موقع بدهی‌ها و تعهدات مالی مطلع هستند.

برای تعیین ارزش نقدینگی سهام، ممکن است از روش‌هایی مانند تحلیل بازار، معاملات در بورس، ارزیابی شرکت و تحلیل ریسک استفاده شود. 

• ارزش رشد (Growth Value):

ارزش رشد سهام، بر اساس پتانسیل رشد و توسعه شرکت در آینده محاسبه می‌شود. سهام‌هایی که قابلیت رشد بالاتری دارند، ارزش رشد بیشتری دارند.

ارزش رشد (Growth Value) به مقداری ارزش اشاره دارد که به دلیل پیش‌بینی رشد آینده و توانمندی شرکت در ایجاد سود و ارزش افزوده بیشتر، به سهام آن تعلق می‌گیرد. به عبارت دیگر، این ارزش نشان می‌دهد که چقدر سهام شرکت به دلیل رشد و توسعه آینده ارزش بیشتری خواهد داشت.