بازار پایه، بخشی از فرابورس است که شرکتها را قادر میسازد به سرعت و آسانی به بازار سرمایه وارد شوند و از مزایای بازار سرمایه و اوراق بهادار بهرهمند شوند. در این بازار، شرکتها نیاز کمتری به ارائه اطلاعات دارند و فرآیند ورودشان نسبت به بخشهای دیگر بازار فرابورس یا بازار بورس سریعتر است. شرکتهایی که در بازار پایه حضور دارند، از جمله شرکتهایی هستند که در سازمان بورس ثبت شدهاند، اما نمیتوانند به بازار بورس یا فرابورس وارد شوند. این شرکتها معمولاً به دلیل عدم شفافیت کافی، عدم رسیدن به سودآوری مورد نیاز یا عدم مطابقت با معیارهای ورود به سایر بازارها به فرابورس میپیوندند.
با توجه به ریسک بیشتر سرمایهگذاری در بازار پایه، سرمایهگذاران باید این نکته را در نظر داشته باشند. بازار پایه فرابورس یک فرصت برای شرکتهاست که نتوانستهاند به بازار بورس یا فرابورس وارد شوند، اما باید توجه داشت که فعالیت در این بازار نیازمند بررسی دقیق و شناخت کامل شرایط و مقررات آن است.
ارزش فرابورس به بازار پایه تعلق دارد. تغییرات اخیر در قوانین بازار پایه شامل تقسیم تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز بوده است. دامنه نوسان در تابلوی زرد ۳٪، در تابلوی نارنجی ۲٪ و در تابلوی قرمز ۱٪ است.
معیار های شرکت های بازار پایه:
شرکتهایی که در بازار پایه حضور دارند، باید برخی از معیارها را برآورده کنند. این معیارها شامل زیان انباشته، حداقل سابقه فعالیت شرکت، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی و سودآوری، حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل تعداد سهامداران و حداقل سهام شناوری میشوند. همچنین، فرابورس نیز دارای مقررات خاص خود است و شرکتها بر اساس داشتن شرایط پذیرش در فرابورس به دستههای مختلفی تقسیم میشوند.
تغییرات جدید در قوانین بازار پایه :
1. افزایش دامنه نوسان:
در صورتی که صف خرید و فروش در سه روز متوالی و در یک جهت برقرار باشد و در پایان هر جلسه معاملاتی حداقل دو ده هزارم تعداد سهام شرکت معامله شود، در روز بعدی دامنه نوسان تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب به ۵٪، ۴٪ و ۲٪ افزایش خواهد یافت. پس از آن، دامنه نوسان به شرایط پیشین بازگشته و به تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز با دامنه نوسان ۳٪، ۲٪ و ۱٪ برمیگردد.
صندوق سرمایهگذاری مختلط و سهام مجاز هستند تا حداکثر ۱۰٪ از داراییهای تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایهگذاری کنند.
3. افزایش سرمایهگذاری صندوقها:
در صورتی که ارائه اطلاعات ناشران بازار پایه قابل اعتماد و به موقع منتشر شود، فرابورس مجاز است پیشنهاد افزایش سرمایهگذاری صندوقها را در بازار پایه ارائه کند.
با اعمال این تغییرات، قوانین بازار پایه بهبود یافته و شرایط سرمایهگذاری در این بازار متناسب با عملکرد و نوسانات شرکتها تنظیم میشود.
3 بخش بازار فرابورس:
1-تابلو پایه زرد
2-تابلو پایه نارنجی
3-تابلو پایه قرمز
در هر بخش، نمادهای معاملاتی با شرکتها و وضعیتهای مختلفی مشخص میشوند.
درصورت نیاز به اطلاعات بیشتر و راهنمایی با تیم مشاوره ما تماس بگیرید
در زیر به توضیح هر یک از عناوین درج شده در تابلوهای بازار پایه میپردازیم:
عناوین تابلو های بازار پایه:
1. لغو پذیرش شده:
شرکتهایی که قبلاً در یکی از بازارهای اصلی بورس یا فرابورس حضور داشتهاند، اما به دلیل عدم رعایت استانداردهای پذیرش، پذیرش آنها لغو شده و به بازار پایه منتقل شدهاند.
2. قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور:
شرکتهایی که بر اساس ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۳۹۶/۰۱/۱۶، ناشران موظف به انتشار اطلاعات و اسناد مالی موثر هستند.
3. انحلال:
شرکتهایی که تمامی فعالیتهایشان متوقف شده و موجودیت خود را به صورت کامل از دست دادهاند.
4. ورشکستگی:
شرکتهایی که به دلیل زیانهای وارده، قادر به پرداخت دیون خود نباشند.
5. عدم اظهار نظر:
شرکتهایی که به دلیل وجود محدودیت قابل توجه در دامنه رسیدگی یا وجود ابهام عمده، حسابرس قادر به اظهار نظر درباره مطلوبیت صورتهای مالی آنها نباشد.
6. اظهار نظر مردود:
شرکتهایی که حسابرس نقصهایی در صورتهای مالی مشاهده کند که به حدی مهم هستند که کلیت صورتهای مالی را گمراه کننده میسازند.
به طور کلی بازار پایه فرابورس مشتمل بر سه دسته شرکت قرار میگیرد:
۱. شرکتهایی که باید در بازار پایه ثبت شوند.
شرکتهایی که بر اساس ماده ۹۹ برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، باید به دلیل الزام قانونی در بازار پایه ثبت شوند. این شرکتها نیازی به فرآیند پذیرش ندارند و بر اساس اطلاعاتی که در سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت میشوند، در فهرست نرخهای بازار پایه فرابورس درج میشوند. همچنین، بر اساس ماده ۴ “دستورالعمل پذیرش، به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران”، مدارک ارائه شده توسط این شرکتها در کمیته عرضه فرابورس بررسی میشوند.
۲. شرکتهایی که در سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند.
این شرکتها نیازمند ثبت در بازار پایه فرابورس هستند تا مطابق با قوانین و مقررات، اقدامات مربوط به عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار را انجام دهند.
۳. شرکتهایی که درخواست پذیرش در بازار پایه را ندارند و باید در این بازار ثبت شوند.
شرکتهایی که درخواست پذیرش در بازار پایه را ندارند و بر اساس ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، باید در این بازار ثبت شوند. این ثبت، برای ارتقاء جایگاه بازار سرمایه و ساماندهی بازار متشکل اوراق بهادار در اقتصاد کشور الزامی است. شرکتهای ثبت شده در بازار پایه باید اطلاعات مالی خود را طبق ترتیبات مقرر در ماده ۴۵ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران منتشر کنند و معاملات اوراق بهادار ثبت شده در سازمان بورس و اوراق بهادار فقط در بورسها و بازارهای خارج از بورس با مجوز و با رعایت مقررات معاملاتی هر یک از آنها قابل انجام است.
4. شرکتهای لغو پذیرش شده در بازار پایه، به سه دسته زرد، نارنجی و قرمز تقسیم میشوند.
دامنه نوسان روزانه در این دستهبندیها به ترتیب ۳٪، ۲٪ و ۱٪ است. قبلاً، بازار پایه با تابلوهای الف، ب و ج دستهبندی میشد و دامنه نوسان بازار پایه به جز تابلوی ج به عدد ۱۰٪ میرسید. اما با تغییر قوانین این بازار، دامنه نوسان کاهش یافت. دلیل تفاوت تابلوهای مختلف بازار پایه، سرمایه شرکتها و حجم معاملات آنها است. علاوه بر این، تقریباً یک سوم است.
نتیجه گیری:
تغییرات اعمال شده در قوانین بازار پایه، بهبودهای قابل توجهی را در شرایط سرمایهگذاری و عملکرد بازار فراهم کرده است. افزایش دامنه نوسان به ویژگیهای نوسانات بازار پاسخ میدهد و باعث ایجاد فعالیت بیشتر و جذب سرمایهگذاران میشود. همچنین، انتخابهای سرمایهگذاری صندوقها گسترش یافته و امکان سرمایهگذاری در بازار پایه برای آنها فراهم شده است. همچنین، تسهیلات برای افزایش سرمایهگذاری صندوقها در صورت ارائه اطلاعات قابل اعتماد، اعتماد سرمایهگذاران را به بازار پایه افزایش میدهد.
این تغییرات نشان میدهد که صندوقها و سرمایهگذاران در تصمیمگیریهایشان در مورد سرمایهگذاری در بازار پایه، با شرایط جدید سازگارتر هستند. این اصلاحات منجر به افزایش شفافیت، عدالت و امنیت در بازار پایه میشود و باعث ارتقای کیفیت و اعتماد سرمایهگذاران به بازار میشود.
به طور کلی، تغییرات در قوانین بازار پایه باعث بهبود شرایط سرمایهگذاری، افزایش فعالیت و جذب سرمایهگذاران میشود و شرایط عادلانهتر و شفافتری را در بازار فراهم میکند.