بورس کالج در این مقاله آموزش رایگان بورس به بررسی تفاوت اوراق مشارکت و سهام میپردازد.
سرمایهگذاری یک فعالیت جذاب و البته دشوار بوده که دارای چالشهای مخصوص خود است. در مسیر سرمایهگذاری همواره دشواریهای خاصی وجود دارد که عدم توجه به آنها باعث شکست و کاهش سرمایه میشود. یکی از این موارد، بررسی منابع سرمایهگذاری و انتخاب از میان آنهاست.
امروزه در بازار سرمایه ایران افراد زیادی حضور دارند. در این بازار منابع سرمایهگذاری زیادی وجود دارد. به عنوان مثال برخی از افراد تصمیم میگیرند ریسک زیادی را به جان خریده و وارد معاملات سهام شوند. با آموزش بورس ریسک خود را به حداقل برسانید. از طرفی دیگر برخی از افراد تمایل به ریسک زیادی ندارند و تصمیم میگیرند درون صندوقها سرمایهگذاری کرده و صندوق با درآمد ثابت را انتخاب میکنند تا با استفاده از آن بدون ریسک، سرمایهگذاری خود را انجام دهند. در این میان، برخی از افراد خواهان استفاده از اوراق مختلف بدهی و قرضه بوده که هر کدام از آنها ویژگیهای خاص خود را دارد. اوراق مشارکت، نوعی از انواع اوراق موجود در کشورمان برای سرمایهگذاری بوده که افراد زیادی از آن استفاده میکنند.
در این لحظه، یک سوال مهم مطرح میشود و آن، این است که تفاوت میان منابع سرمایهگذاری ذکر شده چیست؟ چه تفاوتی میان اوراق مشارکت و سهام وجود دارد؟ خرید کدامیک از این موارد ارزشمندتر است؟ در این مقاله تصمیم داریم پاسخ این سوالات مهم را دهیم و نگاه یک سرمایهگذار نسبت به منبع خود، به صورت واضح و شفاف بررسی کنیم. بنابراین اگر علاقهمند به دریافت اطلاعات در این زمینه هستید یا تصمیم دارید در سهام یا اوراق مشارکت سرمایهگذاری کنید اما از تفاوتهای میان این دو آگاه نیستید، توصیه میکنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا به این اطلاعات مهم و کلیدی، دست پیدا کنید.
تفاوتهای اوراق مشارکت و سهام
همانطور که احتمالا میدانید، اوراق مشارکت نوعی اوراق صکوک بوده که جهت تامین مالی دولت یا شرکتها منتشر شده و سرمایهگذاران برای افزایش دارایی خود از آن استفاده میکنند. هدف اصلی انتشار این اوراق، همان تامین مالی برای دولت یا شرکتها برای پیشبرد پروژههای عمرانی، اقتصادی و … است.
در طرف مقابل، سهام نوعی دارایی بوده که نشاندهنده این است که سرمایهگذار در بخش و مقدار معینی از شرکت مذکور مالکیت داشته و در سود و زیان آن سهیم است. بنابراین سرمایهگذار در اوراق مشارکت به صورت دورهای سود خود را دریافت میکند و پیگیر آینده پروژه یا سودده بودن آن نیست. در طرف مقابل اما سهامداران باید منتظر سوددهی و روند رو به رشد دارایی و سهام خود باشند تا بتوانند دارایی و سرمایه خود را افزایش دهند.
حال که با ماهیت این دو نوع سرمایهگذاری آشنا شدهاید، نوبت آن میرسد که تفاوتهای موجود میان این دو منبع سرمایهگذاری را به دقت و از جانب تمام موارد و زوایا بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
۱. شرایط بازپرداخت و دریافت سرمایه
نخستین وجه تمایز موجود میان این دو منبع سرمایهگذاری، مربوط به بازپرداخت و دریافت سرمایه است. همانطور که در ابتدای این مقاله نیز به آن اشاره شد، تامین مالی نقش مهمی در نقدینگی مربوط به پروژههای دولت یا شرکت داشته؛ از این رو مشارکت در آن پروژه سبب دریافت بازدهی میشود. بنابراین در پایان مدت زمان سرمایهگذاری در اوراق مشارکت، میتوانید با خیال راحت اصل سرمایه خود را دریافت کنید.
در سرمایهگذاری سهام اما شرایط کمی متفاوت است. در صورتی که شرکت مورد نظر و مورد سرمایهگذاری دچار ورشکستگی شود، بر اساس قوانین موجود، ترتیبی برای دریافت سرمایه افراد مختلف وجود دارد که در انتهای لیست نام سهامداران وجود دارد. از این رو ریسک سرمایهگذاری در سهام بسیار بیشتر از اوراق مشارکت بوده و سرمایهگذاران هنگام انجام این کار، باید به دقت تمام مراتب را بررسی کنند.
۲. حق رای
سهامداران که در سهام شرکتهای مختلف سرمایهگذاری کردند متناسب با میزان سهام و درصد سهامداری، میتوانند حق رای داشته باشند و در امورات مهم شرکت نظر خود را ارائه دهند. در طرف مقابل اما سرمایهگذاری در اوراق مشارکت به معنای مالکیت شرکت نبوده و سرمایهگذار تنها در پروژهی تعریف شده ورود کرده است. از این رو دارای حق رای نبوده و نمیتواند در امورات مهم شرکت نظر خود را ارائه کند.
۳. تاریخ سررسید
یکی از کلیدیترین تفاوتهای موجود میان اوراق مشارکت و سهام، مربوط به تاریخ سررسید آنهاست. اوراق مشارکت دارای سررسید خاصی بوده و در زمان انتشار، ارزش اسمی آن مشخص میشود. در طرف مقابل سهامداری که در سهام یک شرکت سرمایهگذاری کرده است، دارای تاریخ سررسید نبوده و هر زمان که قصد فروش داراییهای خود را داشته باشد، مختار است که این معامله را انجام دهد.
۴. میزان سود تعیینشده و دریافتشده
در خصوص میزان سود دریافتی، در اوراق مشارکت این سود ثابت و در زمان انتشار اوراق مشخص میشود. همچنین دارندگان این اوراق نیز در بازه زمانی مشخص به صورت ۳ ماهه یا شکلهای دیگر سود تقسیمی خود را دریافت میکنند. در طرف مقابل، سهامداران با استفاده از سود محقق شده شرکت و سالانه که تقسیم میشود، سود خود را دریافت میکنند. البته که این سود مقدارش مشخص نیست و ممکن است بعضی از شرکتها نیز سودی تقسیم نکنند. از طرفی دیگر سهامداران علاوه بر این سود، میتوانند از طریق تغییر قیمت دارایی و افزایش آن نیز درآمدزایی و کسب سود کنند.
۵. میزان ریسک قابل تحمل
این دو منبع سرمایهگذاری، دارای دو مقدار ریسک کاملا متفاوت هستند. در اوراق مشارکت، سرمایهگذاران از ریسک بسیار کمی برخوردار بوده و در نتیجه سود بدست آمده از آن نیز در مقدار و بازده کمی است. در طرف مقابل اما سهامداران همواره ریسک زیادی را متحمل میشوند. در نتیجه انتظار میرود بازدهی مورد نظر آنها نیز زیاد باشد. از این رو تفاوت ریسکپذیری و همچنین بازدهی مورد انتظار برای این دو دسته سرمایهگذار کاملا متفاوت و در دو سطح قرار دارد.
۶. تخصص استفاده و تحلیلگری
اوراق مشارکت از آن دسته سرمایهگذاریهایی است که امن و بدون دردسر بوده و سرمایهگذار تنها اقدام به خرید آن میکند. بنابراین در این نوع از سرمایهگذاری نیازی به تحلیل نمودار، بررسی اقتصاد کشور، بررسی شرایط حاکم بر جهان و … وجود ندارد. بنابراین سرمایهگذار بدون صرف هزینه و تحلیلگری میتواند اقدام به خرید آن کند. در طرف مقابل اما خرید سهام و سهامداری نیاز به علم تحلیلگری دارد. سرمایهگذار باید بداند که نمودار و چارت چیست و چگونه باید آن را تحلیل کند. در این بخش تکنیکال به کمک او میآید. همچنین او باید از علم بنیادی و تحلیل آن نیز مطلع باشد تا بتواند معیارهای سودآوری، شرایط اقتصادی کشور و … را بررسی کرده و تاثیرات آنها را روی سهام و شرکت مورد نظر بررسی کند. بنابراین سهامداری و بررسی آن به مراتب بسیار دشوارتر از اوراق مشارکت است.
سرمایهگذاری در کدام روش بهتر است؟ اوراق مشارکت یا سهام؟
حال که با تفاوتهای این دو منبع سرمایهگذاری آشنا شدهاید، نیاز است به این سوال اساسی نیز پاسخ دهیم که کدام گزینه برای سرمایهگذاری ارزشمندتر است؟ برای اینکه به پاسخ این سوال برسید، باید اهداف، ویژگیهای شخصی و … را بررسی کنید. نخستین معیاری که برای پاسخ به این سوال بسیار کاربردی بوده، ریسکپذیری است. اگر شما شخصی ریسکپذیر هستید، برای شما سهام انتخاب بهتری است. در طرف مقابل اگر علاقهای به ریسک زیاد ندارید و میخواهید یک سرمایهگذاری امن در کنار حاشیه سود مناسب کسب کنید، اوراق مشارکت گزینهای مناسب برای شما است.
حال در ادامه دو بخش بسیار مهم دیگر را بررسی میکنیم تا بتوانید بهتر تصمیم بگیرید. در این دو بخش سعی میکنیم مزایای سرمایهگذاری در هر کدام از این موارد را نسبت به گزینهای دیگر بررسی کرده و نتیجه حاصله را به اشتراک بگذاریم.
مزایای سرمایهگذاری در بازار سهام نسبت به اوراق مشارکت
- با استفاده از سرمایهگذاری در سهام، میتوانید نقش کلیدی اقتصاد را در افزایش سودآوری و بازدهی شرکتها را مشاهده کنید. در واقع هنگامی که بازار اقتصادی کشور رونق بگیرد، شرکتها تقاضای بیشتری برای دریافت و تولید کالا کسب کرده و این موضوع سبب افزایش سودآوری آنها میشود. همچنین حالت عکس این موضوع وجود داشته و هنگام رکود، بازار در سراشیبی نزولی قرار میگیرد.
- با بررسی نمودارهای موجود و نرخ تورم، مشاهده شده است که معمولا سودآوری در سهام بیشتر از نرخ تورم است. البته با توجه به اینکه بازار سهام بسیار نوسانی بوده و این موضوع در کوتاهمدت خود را بیشتر نشان میدهد، از این رو توصیه میشود در بلند مدت این موضوع را بررسی کنید. بنابراین میتوانید در بازه زمانی بلند مدت، بیشتر از نرخ تورم بازدهی داشته باشید.
- خرید و فروش و به طور کلی معامله با سهام آسان است. شما میتوانید به راحتی در سامانه سجام عضو شده و پس از تکمیل احراز هویت، یکی از کارگزاریهای بورس را انتخاب نمایید و سپس اقدام به معامله سهام مورد نظر خود کنید. این موضوع کاملا به صورت آنلاین انجام شده و تنها نیاز به یک اینترنت مناسب دارید.
- در سهامداری و خرید سهام، سرمایهگذاران به دو روش میتوانند درآمدزایی و کسب سود کنند. در روش نخست، این است که سهام را با قیمتی مناسب و کم خریداری کرده و منتظر بمانید تا قیمت آن افزایش پیدا کند. پس از افزایش قیمت، میتوانید به راحتی آن را با قیمتی بیشتر به فروش رسانده و سود حاصل از آن را بدست آورید. در روش دوم، باید منتظر تقسیم و زمانبندی پرداخت سود سالانه شرکتها باشید. این امر معمولا سالی یک بار رخ داده و سود مناسبی با توجه به عملکرد شرکت برای سهامداران واریز میشود.
- در خرید و فروش سهام، به راحتی میتوانید به سوابق شرکت، مقدار سود عملیاتی، مقدار دارایی و سرمایه، اعضای هیئت مدیره و … دسترسی داشته باشید. شرکتها در بازار بورس موظفند اطلاعات مهم خود را در سامانه کدال بارگذاری کرده و برای مشاهده در اختیار سهامداران قرار دهند. از این رو میتوان اینطور عنوان کرد که در سهامداری، شفافیت زیادی وجود دارد. همچنین قوانین خاص و معینی نیز در این بازار حکمفرماست که از این بابت خیال سهامدار بابت هرگونه مبادلات آسان است.
- نقدشوندگی، از جمله ویژگیهای ارزشمندی است که در بازار سهام وجود دارد. بسیاری از منابع سرمایهگذاری دارای نقدشوندگی سخت و زمانبری هستند اما در بازار بورس و سهام، سرمایهگذار به راحتی میتواند سهام و سرمایه خود را به فروش رسانده و آنها را دریافت کند. این موضوع از جمله قابلیتهای ارزشمند بازار سرمایه و سهام بوده و سرمایهگذار با تکیه بر این موضوع، میتواند وارد این بازار جذاب شود. البته نکتهی مهم در اینجاست که در برخی از حالات، سهام مورد نظر در قیمت فروش یا خرید قفل میشود. در این حالت اما امکان فروش یا خرید برای مدتی مهیا نیست و سرمایهگذار باید منتظر تغییر این وضعیت باشد.
- با استفاده از سرمایهی اندک و ۵۰۰ هزارتومانی یک سرمایهگذار میتواند وارد بازار بورس و سهام شود. در واقع این مقدار حداقل سرمایه برای افراد زیادی ارزشمند بوده و هر شخص با هر مقدار سرمایه میتواند وارد بازار بورس شود و از آن درآمدزایی و کسب سود کند.
بررسی ویژگیها و مزیتهای اوراق مشارکت نسبت به سهام
- برای اینکه بتوانید در اوراق مشارکت سرمایهگذاری کنید، نیازی نیست وقت زیادی برای آموزش و کسب علم تحلیلگری صرف کنید. برای خرید و سرمایهگذاری در این منبع کافیست تنها اقدام به خرید آن کنید. بنابراین صرفهجویی در زمان و هزینه از جمله ویژگیهایی است که در این سرمایهگذاری اوراق مشارکت وجود دارد.
- سرمایهگذاری در اوراق مشارکت این نوید را به سرمایهگذار میدهد که سود او تضمینشده و سرمایه وی نیز پس از اتمام دوره سرمایهگذاری به وی مسترد میشود. بنابراین ریسک سرمایهگذاری به شدت کاهش پیدا کرده و افراد علاقهمند به سرمایهگذاری در آن نیز افزایش پیدا میکند. این موضوع برای بازار سهام وجود نداشته و تضمین سودآوری و افزایش سرمایه در آن وجود ندارد.
- اوراق مشارکت مانند بازار سهام دارای نوسانات و هیجانات نیست. در واقع این منبع مانند قراردادن پول در بانک بوده و فارغ از هرگونه هیجانات و نوساناتی بوده که ممکن است به اصل سرمایه شخص آسیب وارد کند.
- در بازار بورس و سهامداری، نیاز است سرمایهگذار برای کسب سود، اقدام به انتخاب بهترین سهام کرده و در این زمینه، رقیبانی از جمله سبدگردانها، صندوقهای سرمایهگذاری و … را دارد. در اوراق مشارکت اما این موضوع وجود نداشته و سرمایهگذار با خیال راحت اقدام به سرمایهگذاری میکند. عدم وجود دغدغه در این حالت، بزرگترین امتیازی است که سرمایهگذار حاضر در اوراق مشارکت نسبت به سرمایهگذار بازار سهام دارد.
جمعبندی نهایی تفاوت اوراق مشارکت و سهام
همانطور که مشاهده کردید در این مقاله به بررسی تفاوتهای موجود میان سرمایهگذاری در اوراق مشارکت و سهام پرداختیم. هر کدام از این منابع سرمایهگذاری دارای ویژگیهای خاص خود بوده و سرمایهگذار برای اینکه بتواند بهترین گزینه را انتخاب کند، نیاز دارد ویژگیها و خصوصیات خود را در کنار این ویژگیها قرارداده و با بررسی شرایط، بهترین انتخاب را داشته باشد.
ریسکپذیری و به تبع آن سودآوری و بازدهی بیشتر در کنار تسلط به علم تحلیلگری، از جمله ویژگیهای موجود در سهام و سهامداری بوده که بیشتر از سایر مولفهها به چشم میآید. در طرف مقابل نیز ریسکپذیری بسیار پایین، سودآوری معقول، عدم نیازمندی به هرگونه تحلیلگری و صرفهجویی در زمان و هزینه، از ویژگیهای اوراق مشارکت است.
در پایان این مقاله، امیدواریم از مطالعه این مطالب لذت برده باشید و به آن دسته از اطلاعات که برای تصمیمگیری ضروری و مهم است، دست پیدا کرده باشید. شما میتوانید سایر مقالات موجود در دانشکده بورس را مطالعه و اطلاعات کامل و جامعی از منابع سرمایهگذاری، انواع سرمایهگذاری و … کسب کنید.