قرارداد خرید و فروش در اختیار معامله

1402-09-30
156 بازدید

قرار داد خرید در اختیار معامله

در مورد موقعیت فروش اختیار معامله خرید، درست است که با کاهش قیمت نقدی دارایی پایه نسبت به قیمت اعمال، فروشنده سود خواهد کرد. با توجه به اینکه خریدار پریمیوم را پرداخت کرده است، قرارداد اختیار خرید برای فروشنده محدودیتی ایجاد می‌کند و وی می‌تواند به اندازه مبلغ دریافتی پریمیوم سود کسب کند.
به عنوان مثال، در صورتی که قیمت نقدی دارایی پایه در بازار کاهش یابد و کاهش قیمت آن به ۹۰ تومان برسد، در حالی که قیمت اعمال اختیار خرید ۱۰۰ تومان است، فروشنده می‌تواند با اعمال قرارداد اختیار خرید و فروش دارایی خود را به مبلغ ۱۰۰ تومان انجام دهد و در نتیجه به مبلغ ۱۰ تومان (کاهش قیمت نقدی به مبلغ ۹۰ تومان منهای پریمیوم ۵ تومان) سود کسب کند.

در مقابل، اگر قیمت نقدی دارایی پایه افزایش یابد و قیمت آن به مثال ۱۱۰ تومان برسد، در حالی که قیمت اعمال اختیار خرید همچنان ۱۰۰ تومان باشد، فروشنده متضرر خواهد شد، زیرا قیمت نقدی بیشتر از قیمت اعمال است. در این صورت، فروشنده مجبور به فروش دارایی خود با قیمتی کمتر از بازار نقدی خواهد بود و متضرر خواهد شد.

قرار داد فروش در اختیار معامله

موقعیت فروش اختیار معامله خرید عکس العملی معکوس از موقعیت خرید اختیار معامله خرید است. در موقعیت فروش اختیار معامله، فروشنده به جای خرید کردن دارایی پایه، حق فروش دارایی را در زمان و قیمت مشخصی دارد.

در موقعیت فروش اختیار معامله خرید، فروشنده اختیار معامله می‌تواند در زمان سررسید قرارداد، دارایی پایه را به خریدار اختیار معامله بفروشد. این حق فروش به فروشنده اجازه می‌دهد که در صورتی که قیمت نقدی دارایی پایه در بازار کاهش یابد، از کاهش قیمت منتفع شود و سود کسب کند. همچنین، اگر قیمت نقدی دارایی پایه افزایش یابد، فروشنده متضرر خواهد شد و باید خسارتی را تحمل کند که معادل افزایش قیمت نقدی است.

برای مثال، فرض کنید فروشنده اختیار معامله فروش به قیمت ۵ تومان (پریمیوم) و با قیمت اعمال ۱۰۰ تومان دارد. اگر قیمت نقدی دارایی پایه به ۹۰ تومان کاهش یابد، فروشنده می‌تواند از این فرصت استفاده کند و دارایی پایه را با قیمت اعمال به خریدار اختیار معامله بفروشد. در این حالت، فروشنده به اندازه ۵ تومان سود خواهد کرد (افزایش قیمت اعمال منهای پریمیوم).

از طرف دیگر، اگر قیمت نقدی دارایی پایه افزایش یابد و به قیمت ۱۱۰ تومان برسد، فروشنده متضرر خواهد شد زیرا باید دارایی پایه را با قیمت اعمال به خریدار اختیار معامله بفروشد و در این صورت، تنها مبلغ پریمیوم (۵ تومان) را به عنوان ضرر خود در نظر می‌گیرد.

در موقعیت فروش اختیار معامله، فروشنده حق فروش دارایی را در زمان و قیمت مشخصی در آینده دارد. اگر قیمت نقدی دارایی پایه کاهش یابد و به زمان سررسید قرارداد برسد، فروشنده می‌تواند از این کاهش قیمت بهره‌برداری کند و سود کسب کند. اگر قیمت نقدی دارایی پایه کمتر از قیمت اعمال قرارداد باشد، فروشنده می‌تواند دارایی را به قیمت اعمال شده در قرارداد به خریدار بفروشد و سود کسب کند.

در مقابل، اگر قیمت نقدی دارایی پایه افزایش یابد و به زمان سررسید قرارداد برسد، فروشنده در این حالت متضرر خواهد شد. زیرا فروشنده ملزم است دارایی را با قیمت اعمال شده در قرارداد به خریدار بفروشد، در حالی که قیمت نقدی دارایی پایه بالاتر از قیمت اعمال قرارداد است. این تفاوت بین قیمت نقدی و قیمت اعمال به عنوان ضرر برای فروشنده محاسبه می‌شود.

در نتیجه، موقعیت فروش اختیار معامله نیز، مانند موقعیت خرید اختیار معامله، با افزایش قیمت دارایی پایه می‌تواند سبب سود برای فروشنده شود و با کاهش قیمت، می‌تواند سبب ضرر برای فروشنده گردد.

وضعیت بازدهی قرارداد اختیار معامله به سه شکل زیر تقسیم می‌شود:

الف) اختیار معامله در سود (in the money): در این وضعیت، ارزش دارایی پایه در زمان اعمال اختیار معامله، برای خریدار مقداری سودزا است. برای مثال، در صورتی که قیمت نقدی دارایی پایه در مورد اختیار خرید بیشتر از قیمت اعمال قرارداد باشد یا قیمت نقدی دارایی پایه در مورد اختیار فروش کمتر از قیمت اعمال قرارداد باشد.

ب) اختیار معامله بی‌تفاوت (at the money): در این وضعیت، ارزش دارایی پایه در زمان اعمال اختیار معامله برابر با قیمت اعمال قرارداد است. در نتیجه، خریدار در صورت استفاده از اختیار معامله، نه سودی کسب می‌کند و نه زیانی متحمل می‌شود.

ج) اختیار معامله در زیان (out of the money): در این وضعیت، ارزش دارایی پایه در زمان اعمال اختیار معامله، برای خریدار مقداری زیان‌آور نیست و در واقع خریدار در صورت استفاده از اختیار معامله، زیان متحمل می‌شود. به عبارت دیگر، قیمت نقدی دارایی پایه در مورد اختیار خرید کمتر از قیمت اعمال قرارداد است و یا قیمت نقدی دارایی پایه در مورد اختیار فروش بیشتر از قیمت اعمال قرارداد است.

در نتیجه، وضعیت بازدهی قرارداد اختیار معامله به تفاوت بین قیمت نقدی دارایی پایه و قیمت اعمال قرارداد بستگی دارد و در وضعیت‌های مختلف، خریدار می‌تواند سود یا زیان کسب کند.

در قراردادهای اختیار معامله سهام، وجه تضمین به دو دسته وجه تضمین اولیه و وجه تضمین لازم تقسیم می‌شود.

وجه تضمین اولیه:

– برای خریدار: خریدار در قراردادهای اختیار معامله سهام نیازی به تودیع وجه تضمین ندارد. او برای ثبت سفارش خرید، فقط باید از مقدار پول مورد نیاز برای انجام معامله و کارمزد‌های مربوطه در حساب عملیاتی خود برخوردار باشد. برای محاسبه مقدار پول مورد نیاز، می‌توانید قیمت اختیار را در اندازه قرارداد ضرب کنید.

– برای فروشنده: فروشنده برای ثبت سفارش فروش باید مبلغی به عنوان وجه تضمین اولیه در حساب قدرت خرید خود در سامانه‌های معاملاتی داشته باشد. مبلغ وجه تضمین اولیه ثابت است و فقط در زمان ثبت سفارش فروش استفاده می‌شود. می‌توانید مبلغ وجه تضمین اولیه را در تابلو معاملاتی نماد مشاهده کنید.

وجه تضمین لازم:

– پس از ثبت سفارشات فروش (موقعیت باز معامله)، بورس مبلغ وجه تضمین لازم را در پایان جلسه معاملاتی محاسبه و اعلام می‌کند. بر اساس مبلغی که روزانه اعلام می‌شود، مشتری باید حداقل 70 درصد از مبلغ اعلامی را در حساب قدرت خرید خود در سامانه‌های معاملاتی داشته باشد. در صورت عدم داشتن این مبلغ، مشتری اخطاریه افزایش وجه تضمین دریافت می‌کند و باید حساب قدرت خرید خود را شارژ کند.

بنابراین، وجه تضمین در قراردادهای اختیار معامله سهام برای خریدار لازم نیست، اما برای فروشنده مورد نیاز است. همچنین، وجه تضمین لازم برای مشتریان فروشنده پس از ثبت سفارشات فروش محاسبه و اعلام می‌شود و باید حداقل 70 درصد از آن را در حساب قدرت خرید خود داشته باشند.

تاثیر اقدامات شرکت بر روی اختیار معامله عمدتاً به دو شرایط مربوط می‌شود: توقف یا بازگشایی نماد معاملاتی قرارداد اختیار معامله به همراه سهم پایه و تقسیم سود نقدی.

1. توقف یا بازگشایی نماد معاملاتی: در صورتی که نماد معاملاتی شرکت به هر دلیلی متوقف شود یا مجدداً بازگشایی شود، توقف یا بازگشایی نماد معاملاتی قرارداد اختیار معامله نیز همزمان با سهم پایه در بازار نقدی صورت می‌پذیرد. این بدان معناست که در صورت توقف یا بازگشایی نماد معاملاتی سهم پایه، قرارداد اختیار معامله نیز متوقف یا بازگشایی می‌شود.

2. تقسیم سود نقدی: اگر شرکتی تصمیم به تقسیم سود نقدی بگیرد، قیمت اعمال قرارداد‌های اختیار معامله تعدیل خواهد شد. بورس قبل از بازگشایی نماد اختیار معامله، تغییرات لازم را در قیمت اعمال انجام می‌دهد. این تعدیل قیمت از طریق فرمول محاسبه می‌شود که توسط بورس تعیین می‌شود.

لطفاً توجه داشته باشید که فرمول‌های دقیق محاسبه تعدیل قیمت در اثر توقف یا بازگشایی نماد معاملاتی و تقسیم سود نقدی به شرکت وابسته است و ممکن است بین بازارها و سازمان‌های مختلف متفاوت باشد.