اندیکاتور RSI چیست و چگونه کار می‌کند؟

اندیکاتورها از مهمترین و پرکاربردترین ابزارهای کمکی در دانش تحلیل تکنیکال هستند که تعداد آنها بسیار زیاد است، اما در میان انواع مختلفشان، اندیکاتور RSI جزء معتبرترین و پراستفاده ترین آنهاست.

در این مطلب آموزشی به آموزش تخصصی اندیکاتور RSI می پردازیم و یاد می گیریم چگونه از این ابزار سیگنال های خرید و فروش بهینه و کارآمد بگیریم و در انتها حالت بهینه RSI را آموزش می دهیم تا با کمک این اندیکاتور و تحلیل تکنیکال بتوانیم معاملاتی کنترل شده در بازارهای مالی انجام دهیم.

اندیکاتور چیست؟

اندیکاتورها نموداری از توابع ریاضی هستند که برای انجام تحلیل دقیق‌تر و ساده کردن نمودارها به کمک نمودار اصلی (قیمت-زمان) می‌آیند. از اندیکاتورها، می‌توان به‌عنوان یک سیگنال تأییدی در خرید و فروش کمک گرفت.

توجه داشته باشید که هیچ‌گاه مبنای اصلی تحلیل تکنیکال را نمی‌توان اندیکاتورها دانست، بلکه همان‌گونه که گفته شد، این ابزار فقط جنبه تأییدی و کمکی دارند.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI مخفف عبارت Relative Strength Index که به معنای شاخص قدرت نسبی است.

این اندیکاتور به قدرت نسبی، خریدار و فروشنده‌ها در بازار می‌پردازد که به‌صورت یک نمودار مجزا در پایین نمودار اصلی قیمت و زمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اندیکاتور RSI، در سال ۱۹۷۸ توسط آقای جرالد ولز والد در کتاب «مفاهیم جدید در تحلیل تکنیکال» به انتشار در آمد. که اغلب به محاسبه آخرین قیمت (Close price) در بازار نمودار جدید ایجاد می‌کند.

اندیکاتورها به دو دسته پیرو و پیشرو دسته‌بندی می‌شوند. اندیکاتور RSI هم همانند اندیکاتور MACD در دسته دوم یعنی جزء اندیکاتورهای پیشرو و سریع است و در زمره یک نوسان گر (oscillator) معروف و شناخته‌شده قرار دارد.

RSI نسبت به اندیکاتورهای پیرو و برخی دیگر از نوسان گرها از حساسیت و سرعت عمل بالاتری برخوردار است.

اجزای اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI، بین دو سطح ۰ تا ۱۰۰ در نوسان است. این محیط صفر تا صد، به واسطه دو سیگنال لوِل مهم ۳۰ و ۷۰ به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

• ناحیه پایین ۳۰ (۰ تا ۳۰)
• ناحیه بین ۳۰ تا ۷۰
• ناحیه بالا ۷۰ (۷۰ تا ۱۰۰)

هرکدام از این نواحی در اندیکاتور RSI دارای معنی مهمی هست.

زمانی که اندیکاتور RSI، وارد ناحیه پایین‌تر از ۳۰ (۰ تا ۳۰) شود به آن ناحیه اشباع فروش (Over sold) می‌گویند. که در بعضی منابع به بیش فروشی، ناحیه فروش هیجانی و ناحیه افراط فروش هم ترجمه‌شده است.

ناحیه بین ۳۰ تا ۷۰ یک ناحیه تعادل نام دارد. که عموماً، نمودار RSI بین این دو لوِل در حال نوسان است.

زمانی که اندیکاتور RSI، در ناحیه بالای ۷۰ (۷۰ تا ۱۰۰) قرار بگیرد، به آن ناحیه اشباع خرید (over bought) می‌گویند که به نام های بیش خریدی، ناحیه خرید هیجانی، ناحیه افراط خرید هم بیان‌شده است.

اندیکاتور RSI چگونه سیگنال خرید و فروش را صادر می‌کند؟

ورود اندیکاتور RSI به ناحیه زیر ۳۰، نشان از اشباع فروش و افزایش قدرت فروشندگان دارد.

اما زمانی که ناحیه ۳۰ را به سمت بالا بشکند، سیگنال خرید را صادر می‌کند و به این معنا است، که بازار از اشباع فروش خارج‌شده و خریداران قدرتمند وارد بازار شده‌اند.

چنانچه اندیکاتور RSI وارد ناحیه بالاتر از ۷۰ بشود، نشان از اشباع خرید و افزایش قدرت خریداران دارد.

اگر ناحیه ۷۰ به سمت پایین شکسته شود، سیگنال فروش را صادر کرده و به این معنا است که بازار از اشباع خرید خارج‌شده و فروشندگان قدرتمند وارد بازار شده‌اند.

نکته: زمانی که نمودار وارد ناحیه ۷۰ تا ۱۰۰ شود، یعنی لوِل ۷۰ را به سمت بالا بزند؛ عملاً بازار یک قدرت و یک هیجان خرید را تجربه می‌کند.

این هیجان خرید می‌تواند به میزان زیاد و به مدت طولانی ادامه‌دار باشد؛ حتی در بازار سهام نمودار می‌تواند مدت زیادی بالای لوِل ۷۰ بماند و بخش بزرگی از رشد را، زمانی که در این ناحیه است انجام دهد؛ ولی به معنای سیگنال خرید نیست، چون معمولاً قبل آن افزایش بزرگی در نمودار به وجود آمده و وارد ناحیه ۷۰ شده است. در اصل جذابیت خرید از بین رفته است.

به‌صورت کلی، خروج از اشباع خرید به این معنا است که فروشنده‌های قوی کار خود را آغاز کرده‌اند و ملاک تصمیم ما برای فروش دارایی است.

چه زمانی سیگنال‌های RSI کیفیت لازم جهت خرید و فروش را دارند؟

در اصل برای بررسی نمودار قیمت-زمان، تحلیل‌گر نباید با هر سیگنالی که از سمت اندیکاتور RSI صادر می‌شود، اقدام به خرید و فروش سهم کند.

برای داشتن معاملاتی بهینه و با کیفیت مطلوب در سیگنال‌های خرید و فروش اندیکاتور RSI باید یک استراتژی معاملاتی دقیق و تخصصی داشته باشیم.

به این منظور، از یک استراتژی سه مرحله‌ای برای دریافت دقیق سیگنال‌های خرید و فروش اندیکاتور RSI کمک می‌گیریم:

1. یافتن سطوح بازگشتی در نمودار
2. مشاهده واکنش برگشتی در نمودار
3. بررسی سیگنال اندیکاتور RSI

همان‌طور که بارها تأکید شده است، اندیکاتورها نقش کمکی و تأییدیه برای نمودار اصلی دارند و برای انجام تحلیل دقیق‌تر باید تمرکزمان بر نمودار اصلی قیمت-زمان باشد و در آن به بررسی مباحثی مانند سطوح برگشتی، الگوی های کلاسیک. کندل استیک و … بپردازیم.

از اندیکاتور RSI در بازه زمانی روزانه استفاده می‌کنیم، چراکه در این بازه زمانی (Time frame) از بهینگی لازم برخوردار است.

گرچه می‌توان از این اندیکاتور در بازه‌های بلندمدت‌تر چون هفتگی و ماهانه برای مباحثی مانند واگرایی‌ها که بیشتر نقش تحلیلی دارند تا سیگنال خرید و فروش هم استفاده کرد.

لازم به ذکر است برای دست‌یابی به بهینه‌ترین سیگنال‌های خرید و فروش در اندیکاتور RSI از هرگونه اعمال تغییرات در دوره زمانی و اعداد خودداری کنید.

تنظیمات بهینه و درست اندیکاتور RSI به‌صورت پیش‌فرض مانند تصویر زیر است:

استراتژی تعادل در اندیکاتور RSI

به علت حساسیت و دقتی که اندیکاتور RSI نسبت به MACD دارد، زمان سیگنال دهی را، سریع‌تر کرده و امکان نقض آن هم بیشتر می‌شود. به همین خاطر بهتر است که از این اندیکاتور در حالت تعادل و تحت استراتژی معاملاتی با اندیکاتور MACD استفاده کنیم؛ که از آن به‌عنوان استراتژی تعادل MACD & RSI یاد می‌کنیم.

امیدواریم با این مطلب برای شما، تحلیل تکنیکال را ساده‌تر کرده باشیم، تا هرچه بهتر و دقیق‌تر از اندیکاتور RSI در تحلیل‌ها و معاملاتتان استفاده کنید.

اگر محتوای این مقاله برایتان مفید بود خوشحال می‌شویم آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید و نظرات خود را برایمان بنویسید.

برای مشاهده آموزش های ویدیویی بیشتر صفحه دانشکده بورس در اینستاگرام را دنبال نمایید.