بورس چیست؟
با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور و وجود تورم، بسیاری از افراد جامعه دریافتهاند که دیگر دریافت حقوق ماهیانه و انجام امور روزمره نمیتواند برای رسیدن به امنیت مالی و خلق ثروت پاسخگو باشد و یکی از راههای حرکت در جهت ثروتمند شدن و ایجاد رفاه در زندگی، سرمایهگذاری است.
بورس نیز یکی از معتبرترین و مفیدترین بازارهای سرمایهگذاری است که فرصتهای سرمایهگذاری بسیار ارزشمندی در اختیار فعالان این بازار قرار میدهد؛ با سرمایهگذاری در بورس میتوانید از سرمایهتان به بهترین شکل ممکن استفاده کنید.
منظور از بورس کجاست؟
برای درک مفهوم بورس و آشنا شدن با این بازار میخواهیم با یک مثال شروع کنیم:
اگر از شما بپرسند بورس طلای تهران کجاست احتمالاً در جواب به بازار بزرگ تهران اشاره میکنید چراکه که جمع بسیار زیادی از طلافروشان و معامله گران طلا در این بازار وجود دارند.
یک مثال دیگر:
اگر پرسیده شود بورس مبلمان ایران کجاست چطور؟
احتمالاً در جواب این سؤال بازار مبل یافتآباد تهران را مطرح میکنید چراکه در یافتآباد عده بسیار زیادی از فروشندگان و خریداران مبلمان وجود دارند.
با توجه به مثالهای فوق می توان برای پاسخ به سوال بورس چیست بگوییم:
بورس به محلی گفته میشود که داراییها در آن از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار باشند
در مثال اول شما بازار بزرگ تهران را بهعنوان بورس طلا انتخاب کردید چراکه طلا در آنجا از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار است، به این معنی که هر زمان که شما بخواهید طلا خریداری کنید بهراحتی در این بازار میتوانید هر مقدار طلا بیابید و خریداری کنید و همچنین اگر بخواهید طلا بفروشید، همیشه خریدارانی برای طلای شما در بازار بزرگ تهران وجود دارند و بهراحتی از شما خریداری میکنند.
در مورد بازار مبل نیز همینگونه است، یافتآباد را بهعنوان بورس مبلمان میدانیم چون مبلمان در آنجا از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار است یعنی خریداران و فروشندگان بسیار زیادی برای مبلمان در آنجا هستند.
بورس اوراق بهادار تهران
با توجه به تعریف ارائهشده، بورس اوراق بهادار ، بازاری است که در آن اوراق بهادار از نقدشونگی بسیار بالایی برخوردار هستند و همیشه خریداران و فروشندگان بسیار زیادی برای انجام معاملات در آن حاضرند و با انجام معاملات آگاهانه در این بازار به سرمایهگذاری و کسب سود میپردازند.
اکنون سهام بیش از ۸۰۰ شرکت در بورس اوراق بهادار عرضه شده و علاقهمندان میتوانند بهراحتی در این شرکتها سرمایهگذاری کنند تا به کمک نقدینگی که در اختیاردارند هم برای خود کسب سود داشته باشند و هم به رشد صنعت و اقتصاد کشورمان کمک شایانی داشته باشند.
علاوه بر سهام شرکتها، داراییها و امکانات بسیار زیادی مانند صندوقهای سرمایهگذاری، مشتقات بورسی، طلا و … در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد که قدرت انتخاب بسیار گستردهای را برای سرمایهگذاران ایجاد کرده است.
تاریخچه بورس
بورس برای اولین بار در قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ کشور بلژیک به وجود آمد؛ آقای واندر بورس که یکی از صرافان و تاجران این شهر بود برای مدتی تصمیم گرفت که در محل کار همیشگی خود حاضر نشود و در عوض میزی در جلوی منزل خود قرار داد و در آنجا به خریدوفروش و انجام معاملات مشغول شد، پس از گذشت مدتی برخی از همکاران ایشان به وی ملحق شدند و در کنارش به خریدوفروش و انجام معاملاتشان مشغول شدند، بهمرورزمان به جمعیت این افراد اضافه شد، سپس آنها متوجه شدند با اجتماعشان در کنار یکدیگر و در یک محل خاص، خریدوفروش داراییهایشان بهمراتب سادهتر از گذشته شده چراکه خریداران و فروشندگان میتوانند بهراحتی یکدیگر را پیدا کنند و بهاینترتیب داراییهایشان از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار میشود و علاوه بر آن سرعت انجام معاملات نیز بسیار بالا میرود
و این موضوع شروع یک اتفاق بسیار مهم در اقتصاد جهان بود.
بعد از گذشت مدتی آقای واندر بورس به محل دیگری برای سکونت نقلمکان کرد و ساختمان خانه قدیمیاش تبدیل به اولین ساختمان بورس اوراق بهادار در دنیا شد.
سپس در آمستردام هلند بورس اوراق بهادار برای اولین بار به رسمیت شناخته شد و بعدازآن باعث پیدایش بورسهای معتبر دیگری نظیر بورس اوراق بهادار آمریکا (والاستریت)، بورس لندن، بورس فرانکفورت و … شد.
در ایران نیز برای اولین بار در سال ۱۳۴۶ سازمان بورس اوراق بهادار تهران شروع به کار کرد و برای اولین بار سهام بانک توسعه صنعت معدن عرضه شد.
تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، سهام ۱۰۵ شرکت در بورس عرضه شده و قابل معامله بود.
اکنون بورس در ایران گسترش بسیار خوبی داشته است و تا حدودی توانسته است ،بسیاری از ابزارهای مالی نوین بینالمللی را در ایران اجرا کند؛ علاوه بر این با حمایت و تلاش بسیار زیاد سازمان بورس و سایر سازمانهای وابسته امروزه فرهنگ سرمایهگذاری بسیار خوبی در کشور رواج یافته است که حتی در دورترین نقاط کشور نیز سرمایهگذاری در بورس شناختهشده است و عموم افراد با این بازار آشنا شدهاند و مورد استقبال قرارگرفته.
در بورس اوراق بهادار تهران چه داراییهایی معامله میشوند؟
اکنون در بورس اوراق بهادار تهران داراییهای بسیار زیاد و متنوعی ازجمله سهام شرکتها، اوراق خزانه اسلامی، اوراق صکوک، اوراق مشارکت، اوراق تسهیلات مسکن و … قابل معامله است و هر یک ساز و کار خاص خودش را دارد.
این تنوع داراییهای در بورس یکی از بزرگترین مزایای این بازار نسبت به سایر بازارهای مالی است چرا که با وجود تنوع و گستردگی داراییها، به سرمایهگذاران و فعالان این بازار حق انتخاب بسیار وسیعی داده میشود تا با توجه به میزان ریسکپذیری و تحلیلهایشان اقدام به سرمایهگذاری در داراییهای مختلف کنند.
اکنون سهام بیش از ۷۵۰ شرکت در بورس تهران و فرابورس ایران عرضهشده و سرمایهگذاران میتوانند با ورود به این بازارها شروع به خرید و فروش سهام شرکتها کنند تا علاوه بر کسب سود، کمک شایانی به رشد صنعت و اقتصاد کشورمان داشته باشند.
همانطور که در ابتدا گفته شد در بورس داراییهای بسیار متنوعی برای سرمایهگذاری وجود دارد، بهعنوانمثال در بورس امکان خرید و فروش سکه طلا نیز وجود دارد؛ یعنی بجای خرید سکه فیزیکی از طلافروشی، میتوانید اوراق سکه بهار آزادی را در بورس خریداری کنید تا دیگر دغدغه نگهداری و خرید فروش آن را نداشته باشید چرا که امنیت و نقدشوندگی داراییها در بورس بسیار بالاست و همچنین این اوراق قابلیت تحویل فیزیکی نیز دارند و هر زمان که بخواهید میتوانید با مراجعه به بانک و اعلام کد ملیتان، سکهای که در بورس خریداری کردهاید را فیزیکی تحویل بگیرید؛ همچنین افرادی که میخواهند در طلای آبشده سرمایهگذاری کنند میتوانند به کمک صندوقهای سرمایهگذاری پشتوانه طلا در بورس این کار را انجام دهند.
در بورس اوراق بهادار صندوقهای سرمایهگذاری بسیار متنوعی جود دارند که کار را برای افرادی که فرصت و دانش کافی سرمایهگذاری در بورس را ندارند بسیار ساده کرده است تا بهصورت غیرمستقیم پول خود را در بورس سرمایهگذاری کنند.
امروز چهار بورس بزرگ کشور زیر نظر سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت میکنند.
- بورس اوراق بهادار تهران
برای انجام معاملات سهام شرکتهای بزرگ، اوراق مشارکت و…
- فرابورس ایران
در فرابورس سهام شرکتهایی معامله میشود که ویژگیهای موردنیاز برای عرضه در بورس تهران را نداشتهاند؛ همچنین برخی از اوراق بهادار مانند اوراق خزانه اسلامی (اخزا)، اوراق تسهیلات مسکن و… قابل معامله هستند.
- بورس کالای ایران
در این بازار معاملات محصولات فیزیکی شرکتهای بزرگ مانند فلزات اساسی، محصولات پتروشیمی، محصولات کشاورزی و… برای شرکتهای تولیدکننده و مصرفکننده قابل معامله هستند.
- بورس انرژی
محل انجام معاملات حاملهای انرژی مانند برق، نفت، ذغال سنگ،متانول و … است.
در بورس انرژی هم شرکتهای تولیدکننده و مصرف کنند انرژی شرکت میکنند و مورداستفاده شخصیتهای حقیقی نیست.
سرمایهگذاری در بورس چه فایدهای دارد؟
حال که متوجه شدیم بورس چیست، بیایید در مورد فایده آن صحبت کنیم. سرمایهگذاری در بازار سرمایه به شما این امکان را میدهد که از ارزش پولتان در برابر تورم محافظت نمایید و علاوه بر آن با کسب سود در این بازارها به داراییهای خود بیفزایید و در مسیر کسب ثروت حرکت کنید.
توجه داشته باشید طی ۴۰ سال گذشته، بازده بازار سرمایه از سایر بازارهای سرمایهگذاری مانند املاک و مستغلات، طلا، ارز و … بیشتر بوده و فعالان بورس طی این سالها به سودهای چشمگیری دستیافتهاند.
سرمایهگذاری در بورس یکی از مسیرهای اصلی در جهت خلق ثروت است، وارن بافت سومین مرد ثروتمند دنیا و مالک سهام شرکتهای بزرگی مانند اپل، کوکاکولا و … بیشتر ثروت خود را از راه سرمایهگذاری در بورس به دست آورده است.
با سرمایهگذاری در بورس و خرید سهام شرکتها بهراحتی میتوانید از سرمایه خود بیشترین استفاده را ببرید، ضمن اینکه پول شما در چرخه اقتصاد و صنعت کشور قرار میگیرد.
بورس را از کجا شروع کنیم؟
جهت شروع فعالیت در بورس تهران و سرمایهگذاری میبایست ابتدا در سامانه سجام ثبت نام کرده و سپس به یک کارگزاری مراجعه کرده و کد بورسی دریافت کنید.
چگونه از بورس کسب سود کنیم؟
برای کسب سود در بورس دور راه اصلی وجود دارد:
- سود نقدی سالیانه شرکتها (DPS)
شرکتهای بورسی یک سال کامل کار میکنند و طی این مدت بعد از تکمیل و تصویب صورتهای مالی، سود خالص کسبشده را محاسبه میکنند و در مجمع عمومی عادی سالیانه که با حضور سهامداران تشکیل میگردد، مقداری از سود خالص شرکت (EPS) را به سهامداران، نقداً پرداخت میکنند.
- افزایش قیمت سهام (gain)
دومین راه موجود برای کسب سود در بورس، زیادشدن اصل سرمایه است؛ بهعنوانمثال شما امروز سهام شرکت پالایشگاه نفت اصفهان را با قیمت ۵۰۰۰ ریال خریداری میکنید و بعد از گذشت یک سال قیمت سهام رشد کرده و به ۱۵۰۰۰ ریال میرسد و برایتان ۲۰۰ درصد سود به همراه میآورد.
عموماً فعالان بازارسرمایه بیشتر سود خود را از راه gain به دست میآورند و با استفاده از نوسانات موجود در بازار به سرمایه خود اضافه میکنند.
آیا بورس حرام است؟
اینکه آیا بورس حرام است یا خیر، سالها موردبررسی و تحقیق علما و فقها دینی بود تا حدی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برای مدت کوتاهی جلو فعالیت سازمان بورس گرفته شد تا این موضوع بهدقت بررسی و اعلام شود.
اکنون با مطالعه نظرات مراجع تقلید و عالمان دینی درمیابیم که انجام معاملات در بورس هیچگونه مشکل شرعی ندارد، چرا که داراییهای مولد مختلفی مانند سهام شرکتهای بورسی معامله میشوند که کاملاً مورد تأیید است.
حکم شرعی بورس از دیدگاه مقام معظم رهبری حضرت آیتالله خامنهای:
سؤال: خرید و فروش سهام، به طریق سریع و حرفهای که به «تجارت روز» معروف است، چه حکمی دارد؟
بورس بازاری است که در آن داراییهای مختلف مورد معامله قرار میگیرد، بنابراین بورس فینفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این هست که باید معاملات در بورس نامشروع خلاف قانون نباشد در غیر این صورت حرام است. بهطورکلی فعالیت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن بر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای محترم نگهبان قانون اساسی رسیده انجام میگیرد محکوم به صحت و حلیّت است.
آیا همه فعالان بورس موفق میشود و به ثروت میرسند؟
فعالیت در بورس نیز مانند هر حرفه دیگری نیازمند دانش و تخصص خاصی است.
سرمایهگذاران بورس نیز به دانشهایی نظیر تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، روانشناسی بازار، مدیریت سرمایه و … نیاز دارند و افرادی که بدون تسلط به مهارتهای موردنیاز وارد میشوند نهتنها به سود نمیرسند بلکه ممکن است به دلیل عدم آگاهی از ساز و کار بازار سرمایه و نداشتن تحلیل و بررسیهای دقیق با زیان مواجه شوند.
لذا قبل از شروع فعالیت در بورس بر روی خودتان سرمایهگذاری کنید و شروع به یادگیری مهارتهای تخصصی کنید تا بتوانید همانند خبرگان این بازار به بهترین نحو ممکن از فرصتهایی که پیش رویتان قرار میگیرد استفاده کنید در بورس موفق شوید.
همچنین اگر فرصت و علاقه به یادگیری مهارتهای تخصصی بازار سرمایه ندارید میتوانید به کمک سرمایهگذاری غیرمستقیم در این بازار سرمایهگذاری کنید
اگر محتوای مقاله بورس چیست را مفید ارزیابی کردید خوشحال میشویم آن را به اشتراک گذاشته و ما را به دوستانتان معرفی کنید.
نوبیسنده: مهدی تقوی